Trần Trọng Kim viết sai câu nói
trị b́nh của vua Lê Hiến Tông
Lê Anh Chí
__________________________________________
Dàn Bài :
Dẫn nhập : Đại
Việt Sử Kư Toàn Thư là quốc
sử của nhà Trịnh, chẳng
phải của nhà Lê
Dẫn nhập : Đời Vua Lê Thái
Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn
Dẫn nhập : Trần Nguyên Hăn
là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần và là kẻ phản nghịch
Dẫn nhập : Những
điều bị bưng bít về văn thơ của Nguyễn Trăi
I) Sứ Tàu khen rằng Vua Lê Hiến
Tông có tướng thánh nhân...
II) Vua Lê Hiến
Tông có thể được xem là thánh vương
III) Câu nói trị
b́nh của vua Lê Hiến Tông
IV) Trần
Trọng Kim viết sai câu nói trị b́nh của vua Lê
Hiến Tông
V) Hậu quả
VI) Vua Lê
Tương Tông: hiệu quả trị b́nh thịnh
nhất ở thời đại vua Lê Hiến Tông
__________________________________________
Câu nói trị b́nh của vua Lê Hiến
Tông là câu nhà vua tuyên bố nguyên tắc trị nước;
Trần Trọng Kim đă viết sai câu nói này. Nếu
đọc Việt Nam Sử Lược, người ta
tưởng vua Lê Hiến Tông là một ông vua tầm
thường, trong khi thật ra vua Lê Hiến Tông có
thể được xem là thánh vương, là một ông vua vĩ đại trong
lịch sử, không những trong lịch sử Việt Nam
mà cả trong lịch sử nhân loại ! Về việc
trị nước, có thể nhận định rằng
vua Lê Hiến Tông chỉ kém có Vua Lê Thái Tổ mà thôi ...
Bài liên quan :
246) Sứ Tàu khen rằng Vua Lê Hiến Tông
có tướng thánh nhân và đối sự nhanh chóng mẫn
tiệp...
( Sứ Tàu Lương Trừ khen rằng Vua Lê Hiến Tông có tướng
thánh nhân và đối sự nhanh chóng mẫn tiệp...
Mục đích của bài này là để khảo sát xem Vua Lê Hiến Tông có phải là vua thánh hay không.
...Và tôi rất kinh ngạc, vui mừng mà nhận ra rằng
Vua Lê Hiến Tông có
thể được xem là thánh vương, hết ḷng
với việc trị nước như Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông. Vua đă làm việc nhiều,
rất nhiều, tận
tụy lo cho dân, thương dân, với chánh
sách bậc thánh vương, lại
đối xử ḥa nhă, ngọt ngào với các quan... )
Vua Lê
Tương Tông = Tương Tông Dực Hoàng đế nhà
Lê (thường bị gọi là Lê Tương Dực)
ĐVSKTT = Đại Việt Sử Kư
Toàn Thư
NsL=
NSL = Ngô Sĩ Liên
VQ = Vũ Quỳnh
VNSL = Việt Nam Sử Lược,
Trần Trọng Kim
TTK = Trần Trọng Kim
Dẫn
nhập : Đại Việt Sử Kư Toàn Thư là quốc sử của nhà
Trịnh, chẳng phải của nhà Lê
Đại Việt Sử Kư Toàn Thư
được (bị) xuất bản năm 1697, do nhóm Lê
Hi ‘biên soạn’ dưới sự điều động
của Trịnh Căn, đương nhiên, dĩ nhiên là quốc sử của nhà
Trịnh, chẳng phải của nhà Lê : nhóm Lê Hi , 13
người, chẳng có người nào là sử thần ,
chỉ ‘viết sử’ theo ư Trịnh Căn và chép lại sử của
bọn Tống Lệnh Vọng nhà Mạc
Mục Lục ‘Đại Việt Sử Kư Toàn Thư
là quốc sử nhà Trịnh’
Đại Việt Sử Kư Toàn Thư,
do đó, chứa đựng nhiều lời vu khống Vua Lê
Thái Tổ , Lê Thái Tông, Lê Tương Tông và các vua Lê khác ...
Dẫn
nhập : Đời Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông là thời
Nghiêu Thuấn
Vua Lê Thái Tổ là bậc Đại anh hùng , bậc Đại
trượng phu, bậc thánh vương ...
Dẫn nhập : Trần Nguyên Hăn là kẻ
tử thù của nhà Hậu Trần và là kẻ phản
nghịch
Xem :
105) Trần Nguyên Hăn là kẻ tử thù của
nhà Hậu Trần, Lư do và Hậu quả
Trần Nguyên Hăn là kẻ tử
thù của nhà Hậu Trần, do đó không được
người đương thời trọng vọng, không
những thế
211) Trần Nguyên Hăn là kẻ phản
nghịch
Dẫn nhập : Những
điều bị bưng bít về văn thơ của Nguyễn Trăi
Các
sử gia , nhà b́nh luận sử, nhà b́nh luận văn
học sử , khi bàn về Nguyễn Trăi , đă giấu
giếm rất nhiều về văn thơ của Nguyễn Trăi. Những điều ǵ bị bưng bít về văn
thơ của Nguyễn Trăi ? _-Chính
yếu là những điều hay đẹp về Vua Lê Thái
Tổ, Vua Lê Thái Tông :
Nguyễn Trăi gán danh hiệu Ngoạ Thần Long cho Vua Lê Thái Tổ
Nguyễn Trăi ca tụng Vua Lê Thái Tổ là thánh
vương
Nguyễn Trăi
diễn tả đương thời là
thời Nghiêu Thuấn
Nguyễn Trăi nói rằng ông chưa đền đáp
được ơn vua ...
Xem
173) Những điều bị bưng bít
về văn thơ của Nguyễn Trăi
I) Sứ Tàu khen rằng Vua Lê Hiến Tông có
tướng thánh nhân...
===== === ĐVSKTT :
Ngày 24, Từ Ngọc đi từ Thị
Cầu đến trạm Lữ Khôi, vua ngự thuyền
Tiểu Quang đến trạm đón tiếp. Khi vua
trở về cung, Trừ ra ngoài cửa trạm đưa
tiễn, bảo Bùi Nhân rằng: "Hôm nay được
thấy quốc vương tuổi đă lớn, thực là tướng thánh nhân,
thực là tướng trường thọ, quả là phúc
lớn của sinh linh phương Nam. Sao mà học rộng và ứng tiếp mọi
việc nhanh chóng, mẫn tiệp đến thế",
cứ trầm trồ khen ngợi măi không thôi. ===== ===
Chú Thích, Nhận xét :
a) Sứ Tàu Lương Trừ khen
rằng Vua Lê Hiến Tông có tướng thánh nhân...
b) Câu này cũng có hàm ư rằng
Lương Trừ khen Vua Lê Hiến Tông là thánh nhân. Hôm
ấy là ngày 24 tháng 12, năm Cảnh Thống 2, tức
là Vua Lê Hiến Tông đă làm
vua được 2 năm 11 tháng (Vua Lê Thánh Tông băng hà vào tháng giêng), kể
như là đă 3 năm. Như thế, những hành vi thánh
nhân của Vua Lê Hiến Tông đă tỏ rơ trong nước
và lan truyền sang nước láng giềng. Cho nên cái hàm ư
của Lương Trừ khen Vua Lê Hiến Tông là thánh nhân,
có cơ sở ở sự kiện, chớ không phải
hoàn toàn do tướng pháp.
II) Vua Lê Hiến Tông có
thể được xem là thánh vương
Trong bài viết
246) Sứ Tàu khen rằng Vua Lê Hiến Tông
có tướng thánh nhân và đối sự nhanh chóng mẫn
tiệp...
Ta có thể nhận định
được rằng Vua Lê Hiến Tông có
thể được xem là thánh vương, hết ḷng
với việc trị nước như Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông. Vua đă làm việc nhiều,
rất nhiều, tận
tụy lo cho dân, thương dân, với chánh
sách bậc thánh vương, lại
đối xử ḥa nhă, ngọt ngào với các quan... Và
đó là mới nhận định về những
việc làm của Vua Lê Hiến Tông
vào năm Cảnh Thống thứ 1 [1498] , và không
phải là toàn bộ việc làm của Vua vào năm
ấy !
(Tôi
sẽ có bài viết tiếp về những sự việc thánh
vương
của Vua Lê Hiến Tông)
III) Câu nói trị b́nh của vua Lê Hiến Tông
Câu nói trị b́nh của vua Lê Hiến
Tông là câu nhà vua tuyên bố nguyên tắc trị nước
và nằm trong lời phê b́nh, tán thưởng của
Vũ Quỳnh
==== ==== ĐVSKTT:
Lời tán của Vũ Quỳnh : Vua có tư thế của
bậc đế vương, mũi cao, mặt rồng,
thần sắc khác thường, Thánh Tông rất yêu quư ngài.
Vua đặc biệt anh minh,
thông duệ, vượt hơn hẳn mọi người,
mà nhân từ, hoà dịu, không hề tỏ vẻ nghiêm
khắc. Khi tan chầu lui vào, thường cho dẫn
sĩ đại phu tới, hỏi han về việc hay
dở, được mất của chính sự, dùng
lời nói dịu dàng, nét mặt tươi vui để
dẫn dắt cho họ nói ra. Cho
nên vua biết rơ t́nh cảnh người bên dưới,
gạt bỏ sự che đậy giấu giếm.
Bề tôi có lỗi lầm ǵ, chỉ răn bảo, quở
trách nhẹ nhàng, không nỡ
đánh roi làm nhục ; biết cách sắp đặt nên nhàn hạ
ung dung, chưa bao giờ to
tiếng, giận dữ mà thiên hạ đều răm
rắp tuân theo. Vua thường nói : Thánh Tổ ta gây dựng
đất nước, vua cha ta sửa trong, dẹp ngoài,
quy mô đă định, ta không có việc ǵ phải thay
đổi bày đặt, chỉ tuân giữ phép cũ, mở rộng và phát huy thêm,
để tỏ rơ công đức của ông cha mà thôi ! ==== ====
Chú Thích,
Nhận xét :
a)
Vua không phải chỉ tuân
giữ phép cũ mà c̣n "mở rộng và phát huy thêm"
Sở
dĩ nói "tuân giữ phép cũ", là v́ đạo hiếu khiến nhà vua phải
nói là tuân giữ phép vua cha !
b)
"thần sắc khác
thường" ? _-có lẽ nói "thần
sắc phi thường" th́ đúng
hơn
c)
Đọc những Nhận xét của Vũ
Quỳnh :
"Khi
tan chầu lui vào, thường cho dẫn sĩ đại
phu tới, hỏi han về việc hay dở,
được mất của chính sự, dùng lời nói dịu dàng, nét mặt
tươi vui để dẫn dắt cho họ nói ra. Cho nên vua biết rơ t́nh cảnh
người bên dưới, gạt bỏ sự che
đậy giấu giếm. Bề tôi có lỗi lầm
ǵ, chỉ răn bảo, quở trách nhẹ nhàng, không nỡ đánh roi làm nhục ; biết cách sắp
đặt nên nhàn hạ ung dung, chưa
bao giờ to tiếng, giận dữ mà thiên hạ
đều răm rắp tuân theo"
ta cảm thấy ngột ngạt
bởi hành động, lời nói thánh
vương
của Vua Lê Hiến Tông !
Vua Lê Hiến Tông có
thể được xem là thánh vương !
IV) Trần Trọng Kim viết sai câu nói trị b́nh
của vua Lê Hiến Tông
==== ==== VNSL:
Thái-tử
là Tăng lên nối ngôi làm vua, tức là vua Hiến-tông.
Ngài
là một ông vua thông-minh ḥa-hậu.
Thường khi băi triều rồi, ngài ra ngồi nói
chuyện với các quan, hễ ai có điều ǵ trái
phải, ngài lấy lời êm-ái mà nhủ-bảo, chứ
không gắt mắng bao giờ.
Ngài vẫn hay nói rằng : Vua Thái-tổ
đă gây-dựng cơ-đồ, vua Thánh-tông đă
sửa-sang mọi việc, ta
nay chỉ nên lo ǵn-giữ nếp cũ, và mở-mang sự
nhân-chính ra cho sáng rơ công-đức của ông cha
trước.
Ngài
theo cái chủ-ư ấy mà trị dân, cho nên trong mấy
năm ngài làm vua không có giặc-giă ǵ, mà những việc chính-trị đều theo như
đời Hồng-đức,
chứ không thay-đổi ǵ cả. Nhất là về việc cày
ruộng trồng dâu, ngài lưu tâm khuyên-nhủ quan dân,
khiến mọi người phải hết sức
giữ-ǵn, bắt đào sông, khai ng̣i, đắp
đường, làm xe nước, để cho tiện
việc vệ nông. Việc văn-học
cũng vậy, không bao giờ ngài để
trể-nải. Nhưng ngài
trị-v́ được có 7 năm th́ mất, thọ
được 44 tuổi. ==== ====
Chú Thích, Nhận xét :
a) "ta nay
chỉ nên lo ǵn-giữ nếp cũ, và mở-mang sự
nhân-chính ra" câu này khác với câu trong
Đại Việt Sử Kư Toàn Thư.
Câu nói trong ĐVSKTT là Vua không
phải chỉ tuân giữ phép cũ mà c̣n "mở
rộng và phát huy thêm ", vua "mở rộng và phát huy thêm" phép cũ. C̣n ở đây nói "ta nay chỉ
nên lo ǵn-giữ nếp cũ",
c̣n "mở-mang sự nhân-chính ra" là sự việc mơ hồ chẳng rơ
là cái ǵ. Tức là theo Trần Trọng Kim, nhà vua không
muốn sửa sang ǵ cả và không sửa sang ǵ cả !
b) Ư của Trần Trọng Kim là
vậy, nên ông phê b́nh tiếp theo là "những việc chính-trị đều
theo như đời Hồng-đức, chứ không
thay-đổi ǵ cả"
c) Trần
Trọng Kim đă viết sai câu nói trị b́nh của vua Lê
Hiến Tông :
_-vua Lê
Hiến Tông nói
"mở rộng và phát huy thêm" phép cũ
_-Trần Trọng Kim nói vua "chỉ lo ǵn-giữ nếp cũ" và phê b́nh tiếp theo là
"những
việc chính-trị đều theo như đời
Hồng-đức, chứ không thay-đổi ǵ cả"
V) Hậu quả
Trần Trọng Kim đă viết sai câu
nói trị b́nh của vua Lê Hiến Tông.
Hậu quả của sự việc
này là :
Nếu
đọc và tin Việt Nam Sử Lược, người
ta tưởng vua Lê Hiến Tông là một ông vua tầm
thường, trong khi thật ra vua Lê Hiến Tông có
thể được xem là thánh vương, là một ông vua vĩ đại trong
lịch sử, không những trong lịch sử Việt Nam
mà cả trong lịch sử nhân loại ! Về việc
trị nước, có thể nhận định rằng
vua Lê Hiến Tông chỉ kém có Vua Lê Thái Tổ mà thôi ...
VI) Vua Lê Tương Tông: hiệu quả trị b́nh
thịnh nhất ở thời đại vua Lê Hiến Tông
==== ====
ĐVSKTT:
Tân
Mùi, [Hồng Thuận]
năm thứ 3 (1511)
...Ngày
27, ban sách Trị b́nh bảo phạm cho cả nước, gồm 50 điều.
Dụ các quan văn vơ và dân chúng rằng:
Nghĩ trời thương dân chúng, tất lập vua
lập thầy; vua vâng mệnh trời, phải lo nuôi
dạy trước. Thế là để ḷng người
hoà hợp, của dân dồi dào, đưa nước nhà
đến cơi thịnh trị b́nh yên lâu dài. Xưa Nghiêu,
Thuấn được hạnh phúc yên vui, vốn gốc
ở trọng Ngũ điển(1), vui Cửu tự(2);
Thang, Vũ đến thái b́nh thịnh trị, do nền
ở ban Ngũ giáo (3), dùng Bát chính (4). Xem vậy, các bậc
thánh đế minh vương thay trời trị
nước, có bao giờ bỏ qua việc nuôi dạy mà
trở nên thịnh trị được đâu. Cao Thái
Tổ Hoàng Đế khai sáng cơ nghiệp, truyền
lại kỷ cương, dựng lập nhà học,
khuyến khích nông tang, để vỗ yên bốn
phương; Thái Tông Văn Hoàng Đế nối theo chí
trước, noi việc người xưa, coi trọng
giáo hoá, chăm nuôi muôn dân để yên hoà muôn nước;
Thánh Tông Thuần Hoàng Đế kính nối mưu
trước, làm hết luân thường, hoàn thiện
chế độ, ban Đại cáo để bồi
đắp gốc nền cho phong hoá, Hiến Tông Duệ Hoàng Đế tỏ rạng
công trước, sáng suốt yên vui, ban lời dạy
để khuyến khích thói hay tục tốt, lớp
lớp yên hoà, đức hoá xa rộng, hiệu quả trị b́nh, đến đây là
thịnh hơn cả. ==== ====
Chú Thích của người dịch ĐVSKTT :
(1)Ngũ
điển : năm đạo lớn vĩnh hằng
của cha, mẹ, anh, em, con cái: cha phải có nghĩa,
mẹ phải từ ái, anh phải yêu em, em phải kính anh,
con phải hiếu thảo.
(2)Cửu
tự : hay Cửu công là chỉ 9 việc về
nước (thuỷ), lửa (hoả), kim khí (kim), gỗ
(mộc), đất (thổ), lúa (cốc), sửa
đức (chính đức), đem lại lợi ích cho dân
(lợi dung), làm cho dân sống dồi dào (hậu sinh).
(3)Ngũ
giáo : năm điều dạy về quan hệ: vua tôi, cha
con, vợ chồng, anh em, bạn bè.
(4)Bát chính
: theo Kinh thư , bát chính là tám điều về trị
nước, đó là: thực: là đồ ăn, hoá: là
tiền của, tự: là cúng tế, tư không: là chức
giữ việc đất đai, tư đồ: là
chức giữ việc dạy dỗ, tư khấu: là chức giữ việc đánh
dẹp, tân: là việc tiếp khách, sư: là thầy
dạy.
Chú Thích , Nhận xét :
_-Về (4)Bát chính: tư khấu
chẳng phải là chức giữ việc đánh dẹp,
Tư mă mới là chức giữ việc đánh dẹp ;
tư khấu giữ việc xét xử (h́nh pháp)
_-Hồng
Thuận là niên hiệu của Vua Lê Tương
Tông
_-Theo Vua Lê Tương Tông, thái b́nh
thịnh trị nhất là thời Hiến Tông Duệ Hoàng
Đế nhà Lê ! Điều
này đúng ! Tuy
nhiên, thời Vua Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông giàu có, hạnh phúc
hơn...
*
*
* Lê Anh Chí *.
_____________
Sách tham khảo :
Đại
Việt Sử Kư Toàn Thư, Sử quan đời Trần
và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà
Trịnh)
Đại
Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn
Lam
Sơn Thực Lục, Nguyễn Trăi viết theo lời
kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi
bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)
B́nh Ngô
Đại Cáo, vua Lê Thái Tổ (Nguyễn Trăi soạn
văn) (có thể bị sửa đổi)
Việt Giám Thông
Khảo Tổng Luận, Lê Tung (tóm tắt Việt Giám Thông
Khảo của Vũ Quỳnh)
Việt sử Tiêu án, Ngô Th́ Sĩ
Dư
Địa Chí, Nguyễn Trăi (bị sửa đổi)
Đại
Việt Sử Lựơc, tác giả khuyết danh
(thời Trần Phế Đế)
Khâm Định Việt Sử Thông Giám
Cương Mục, sử quan triều Nguyễn, bị
kiểm duyệt
Hoàng Lê nhất thống chí , Ngô gia văn phái
Lịch
triều hiến chương loại chí, Phan Huy Chú, có
thể bị kiểm duyệt
An Nam Chí Lược,
Lê Tắc (Nguyễn Tắc)
Sử
Kư , Tư Mă Thiên
Sử Trung Quốc, Nguyễn Hiến Lê
Việt
Nam Sử Lược, Trần Trọng Kim
Các nhà khoa bảng Việt nam, Ngô Đức
Thọ (chủ biên), Nguyễn Thúy Nga, Nguyễn Hữu Mùi
Việt Nam Văn Học Sử Yếu,
Dương Quảng Hàm
Nguyễn Trăi Toàn Tập, Mai Quốc Liên,
Nguyễn Quảng Tuân, Nguyễn Khuê, Kiều Thu Hoạch
Tôn Tử Binh Pháp, Tôn Tử
Ngô Tử Binh Pháp, Ngô
Khởi
Thái Công Binh Pháp
Điểm
Huyệt và Giải Huyệt, Lư Bảo Sơn
Bí Pháp
Tu Luyện Nội Công (Thiếu Lâm Công Phu), Trần Tiến
Nội
Đan, Lê Thành biên dịch
Tiểu thuyết lịch sử
Đông
Châu Liệt Quốc
Hán
Sở Tranh Hùng
Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa, La Quán Trung,
dịch giả Tử Vi Lang
*
*
TrangNhà LêAnhChí www.LeAnhChi.com
Mục Lục Vua Lê Thái
Tổ là thánh vương
Mục
Lục ‘Đại Việt Sử Kư Toàn Thư là quốc sử nhà Trịnh’
Mục Lục Vua Lê Thái
Tổ giỏi hơn Gia Cát Lượng
Mục Lục Vua Lê Thái Tổ không hề giết hại công
thần
Mục
Lục Danh Tướng của vua Lê
Thái Tổ
Mục
Lục Đông Châu Liệt
Quốc--Hán Sở Tranh Hùng
Mục Lục Những
sai lầm của Trần Trọng Kim trong VNSL
Mục Lục Những sai lầm của
Phan Huy Chú trong LTHCLC
------------------------------------------------------------------------
* ViệtSử, Văn 1 * ViệtSử,
Văn 2 * ViệtSử, Văn 3 * ViệtSử, Văn 4 * Thơ *
------------------------------------------------------------------------
* Trang Chính * Bài
mới LêAnhChí * Bài
mới Kiến Tánh * ML_ViệtSử,Văn *
--------------------------------------------------------------------------
* Mục Lục * Nối kết Phật Pháp * Lê Gia * Nối
kết Văn Học * Bài Xưa * Hộp
Thư *
------------------------------------------------------------------------------------------
*
Liên Kết
TrangNhà
Kiến Tánh:
*
Trang Chính
* M
ụ c L ụ c * Luận
1 * Luận 2 * Thơ
1 * Thơ 2