Nhà Lư nhà Trần có nhiều năm bị
đói to B- Nhà Trần 2
Lê Anh Chí
__________________________________________
Dàn Bài :
Dẫn nhập : Đại
Việt Sử Kư Toàn Thư là quốc
sử của nhà Trịnh, chẳng
phải của nhà Lê
Dẫn nhập : Đời Vua Lê Thái
Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn
Dẫn nhập : Trần Nguyên Hăn
là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần và là
kẻ phản nghịch
Dẫn nhập : Những
điều bị bưng bít về văn thơ của Nguyễn Trăi
[B] Những nạn đói nhà Trần (tiếp theo)
XIII) Trần
Anh Tông 1307 Đói
XIV) Trần
Anh Tông 1310, Đói
XV) Trần Minh Tông 1320, Đói
XVI) Trần Hiến Tông 1333, Đói to
XVII) Trần Hiến Tông 1337, Đói
XVIII) Trần Dụ Tông 1343, đói kém
XIX) Trần Dụ Tông 1344, đói kém
XX) Trần Dụ Tông 1354, đói kém
XXI) Trần Dụ Tông 1362, Đói to
XXII) Trần Xương Phù năm thứ
3 [1379], Đói to
__________________________________________
Nhà Trần trị v́
ngắn hơn nhà Lư, nhưng có nhiều nạn đói
hơn nhà Lư, v́ thế mới có bài viết thứ 2 này, nói
tiếp về những nạn đói Nhà Trần. Trong bài,
tôi nhận thấy 2 điểm quan trọng: Nguyễn Trung Ngạn có tài có
đức
và Trần Dụ Tông,
mặc dù chơi bời
cờ bạc, nhưng ưu ái thần dân, nhà vua là người yêu
thương dân chúng nhất, so với tất cả các vua
Trần !
TTH = Thái Thượng Hoàng
ĐVSKTT
= Đại Việt Sử Kư Toàn Thư
NsL=
NSL = Ngô Sĩ Liên
LTHCLC = Lịch triều hiến
chương loại chí
CM = CMục =
Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục
Dẫn
nhập : Đại Việt Sử Kư Toàn Thư là quốc sử của nhà
Trịnh, chẳng phải của nhà Lê
Đại Việt Sử Kư Toàn Thư
được (bị) xuất bản năm 1697, do nhóm Lê
Hi ‘biên soạn’ dưới sự điều động
của Trịnh Căn, đương nhiên, dĩ nhiên là quốc sử của nhà
Trịnh, chẳng phải của nhà Lê : nhóm Lê Hi , 13
người, chẳng có người nào là sử thần ,
chỉ ‘viết sử’ theo ư Trịnh Căn và chép lại sử của
bọn Tống Lệnh Vọng nhà Mạc
Mục Lục ‘Đại Việt Sử Kư Toàn
Thư là quốc sử nhà Trịnh’
Đại Việt Sử Kư Toàn Thư,
do đó, chứa đựng nhiều lời vu khống Vua Lê
Thái Tổ , Lê Thái Tông, Lê Tương Tông và các vua Lê khác ...
Dẫn
nhập : Đời Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông là thời
Nghiêu Thuấn
Vua Lê Thái Tổ là bậc Đại anh hùng , bậc Đại
trượng phu, bậc thánh vương ...
Dẫn nhập : Trần Nguyên Hăn là kẻ
tử thù của nhà Hậu Trần và là kẻ phản
nghịch
Xem :
105) Trần Nguyên Hăn là kẻ tử thù của
nhà Hậu Trần, Lư do và Hậu quả
Trần Nguyên Hăn là kẻ tử
thù của nhà Hậu Trần, do đó không được
người đương thời trọng vọng, không
những thế
211) Trần Nguyên Hăn là kẻ phản
nghịch
Dẫn nhập : Những
điều bị bưng bít về văn thơ của Nguyễn Trăi
Các
sử gia , nhà b́nh luận sử, nhà b́nh luận văn
học sử , khi bàn về Nguyễn Trăi , đă giấu
giếm rất nhiều về văn thơ của Nguyễn Trăi. Những điều ǵ bị bưng bít về văn
thơ của Nguyễn Trăi ? _-Chính yếu là
những điều hay đẹp về Vua Lê Thái
Tổ, Vua Lê Thái Tông :
Nguyễn Trăi gán danh hiệu Ngoạ Thần Long cho Vua Lê Thái Tổ
Nguyễn Trăi ca tụng Vua Lê Thái Tổ là thánh
vương
Nguyễn Trăi
diễn tả đương thời là
thời Nghiêu Thuấn
Nguyễn Trăi nói rằng ông chưa đền đáp
được ơn vua ...
Xem
173) Những điều bị bưng bít
về văn thơ của Nguyễn Trăi
XIII) Trần Anh Tông 1307
Đói
=== === ĐVSKTT :
Đói.
Mậu Thân, [Hưng Long] năm thứ 16 [1308],
(Nguyên Vũ Tông Hải Sơn, Chí Đại năm thứ
1). Mùa xuân, tháng giêng, lấy Trương Hán Siêu làm Hàn lâm
học sĩ. === ===
Chú
Thích, Nhận xét :
Nạn đói cuối cùng của bài
trước là nạn đói lớn
năm 1301, cũng dưới thời Trần Anh Tông và là trách nhiệm Trần Anh Tông v́ Thái Thượng Hoàng Trần Nhân Tông đă xuất gia cuối
năm 1299. Nạn đói này, năm 1307, cũng là trách
nhiệm Trần Anh Tông
Nhắc lại :
Đói : thảm trạng nặng
nề hơn "Đói kém", có nhiều người chết đói !
Đói to :
thảm trạng dân t́nh nặng nề nhất, có rất nhiều người chết
đói, hàng triệu người chết đói !
XIV) Trần
Anh Tông 1310, Đói
=== === Đại Việt Sử Kư Toàn Thư :
...Năm này nước to, đói.
Tân Hợi, [Hưng Long] năm thứ 19 [1311],
(Nguyên Chí Đại năm thứ 4). Đặt đô Toàn
kim cương, thích ba chữ ở trán, theo lệ Chân
thượng đô, Quân Thiên thuộc có đô Phù đồ
thượng và đô Phù đồ hạ. === ===
Chú
Thích, Nhận xét :
Như trên, nạn đói này (1310) là trách
nhiệm Trần Anh Tông v́ Thái Thượng Hoàng Trần Nhân Tông đă xuất gia cuối
năm 1299 và mất năm 1308 .
XV) Trần Minh Tông
1320, Đói
=== === Đại
Việt Sử Kư Toàn Thư :
Đói.
Lấy Bùi Mộc Đạc tri Thẩm h́nh
viện sự, kiêm [40b] Chuyển vận sứ lộ Hoàng
Giang Hạ.
Tân Dậu, [Đại Khánh] năm thứ 8
[1321], (Nguyên Anh Tông Thạc Đức Bạt Lạt Chí
Trị năm thứ 10). === ===
Chú Thích, Nhận xét :
Thái Thượng Hoàng Anh Tông băng năm 1320,
vậy nạn đói năm 1320, cùng năm, thuộc vào
trách nhiệm của Anh Tông. bởi v́ nạn
đói xảy ra chẳng phải là chuyện một ngày
một buổi !
XVI) Trần Hiến Tông
1333, Đói to
=== === ĐVSKTT :
Đói to.
Giáp Tuất, [ Khai Hựu] năm thứ 6[1334],
(Nguyên Nguyên Thống năm thứ 2). Mùa xuân, đặt thêm
chức tả hữu chính ngôn tham nghị ở Trung
thư. === ===
Chú
Thích, Nhận xét :
Trần Hiến Tông
tài giỏi nhưng mọi việc đều do Thái
Thượng Hoàng Minh Tông quyết
định, vậy nạn đói lớn năm 1333
thuộc về trách nhiệm của Thái Thượng Hoàng Minh Tông
XVII) Trần Hiến Tông 1337, Đói
=== === ĐVSKTT :
Đinh Sửu, [Khai Hựu] năm thứ
9[1337], . Lấy Nguyễn Trung Ngạn làm An phủ sứ
Nghệ An, kiêm Quốc sử viện giám tu quốc sử,
hành Khoái Châu lộ tào vận sứ Trung Ngạn kiến
nghị lập tào thương chứa thóc tô để
chẩn cấp dân bị đói. Xuống chiếu cho các
lộ bắt chước thế mà làm. === ===
Chú
Thích, Nhận xét :
Nạn đói năm 1337 này vẫn thuộc
về trách nhiệm của Thái Thượng Hoàng Minh Tông, nhưng năm này có tổ chức cứu
đói, đó là do Nguyễn Trung Ngạn kiến nghị
tổ chức. Nguyễn Trung
Ngạn có tài có đức !
XVIII) Trần Dụ Tông 1343, đói kém
=== === ĐVSKTT :
Năm này mất mùa,đói kém,dân nhiều kẻ làm trộm cướp,
nhất là gia nô các vương hầu.
Giáp Thân, [Thiệu Phong] năm thứ 4[1344],
(Nguyên Chí Chính năm thứ 4). Mùa xuân, tháng 2, người
Trà Hương là Ngô Bệ họp bọn ở núi Yên
Phụ làm giặc cướp... === ===
Chú
Thích, Nhận xét :
"đói kém,dân
nhiều kẻ làm trộm cướp, nhất là gia nô các
vương hầu":
a) đói kém th́ dân
nhiều kẻ làm trộm cướp, lư do "bần cùng sinh đạo tặc", có thể hiểu được
b) c̣n gia nô các vương
hầu, đúng luật th́ không đói, sao lại làm thế ? có lẽ bọn đó
thừa nước đục thả câu ?
c) c̣n các vương
hầu sao lại dung túng cho thuộc hạ làm bậy ???
d) "nhất
là gia nô các vương hầu" : bọn đó lại c̣n cướp bóc
nhiều hơn dân thường ! thời đại loạn ! Thái Thượng Hoàng Minh
Tông dung túng hoặc không kềm chế được các
vương hầu
d) "mất mùa,đói kém" : năm này đói
kém v́ mất mùa
XIX) Trần Dụ Tông
1344, đói kém
=== === Đại Việt Sử Kư Toàn Thư :
Giáp Thân, [Thiệu Phong] năm thứ 4[1344],
(Nguyên Chí Chính năm thứ 4). Mùa xuân, tháng 2, người
Trà Hương là Ngô Bệ họp bọn ở núi Yên
Phụ làm giặc cướp.
Năm này mất mùa,
đói kém, dân nhiều
kẻ phải làm sư và làm nô cho các thế gia.
Ất Dậu, [Thiệu Phong] năm thứ
5[1345], (Nguyên Chí Chính năm thứ 5). Mùa xuân, tháng 3, thi thái
học sinh. Phép thi dùng ám tả, cổ văn, kinh nghĩa,
thi phú. === ===
Chú Thích, Nhận xét :
Năm trước đă đói kém , năm này cũng lại đói kém v́ mất mùa .
Nhưng năm này, dân nhiều kẻ phải làm sư và làm nô cho các thế
gia để sống c̣n ; làm nô cho các thế gia có thể sống,
đó là bài học học được từ năm
trước !
Buồn thay !
XX) Trần Dụ Tông
1354, đói kém
=== === ĐVSKTT :
Giáp Ngọ, [Thiệu Phong] năm thứ 14
[1354], (Nguyên Chí Chính năm thứ 14). Mùa xuân, tháng 2, quan
trấn giữ biên giới phía bắc cho chạy trạm
tâu việc Trần Hữu Lượng nước Nguyên
dấy binh, sai sứ sang xin ḥa thân (Hữu Lượng là
con Trần ích Tắc ). Tháng 3, ngày mồng một, nhật
thực. Bấy giờ đói
kém, dân khổ v́ giặc cướp. Có kẻ tự
xưng là cháu ngoại của Hưng Đạo Đại
Vương tên là Tề, tụ họp các gia nô bỏ
trốn của các vương hầu làm giặc,
cướp bóc các xứ Lạng Giang , Nam Sách === ===
Chú
Thích, Nhận xét :
Năm này, 1354, lại đói kém, dân khổ v́ giặc cướp.
Lần đói kém trước là cách đây 10 năm, có
lẽ giặc cướp tiếp tục hoành hành từ
lúc đó ?
Thái Thượng Hoàng Minh Tông dung túng hoặc không kềm
chế được bọn giặc cướp ? (bọn giặc cướp xuất thân từ gia nô các
vương hầu). Chánh sách cai trị nhà Trần rất
kém cỏi.
XXI) Trần Dụ Tông 1362, Đói to
=== ===
ĐVSKTT :
...Từ tháng 5 đến tháng 7 mùa thu, hạn hán. Soát tù. Mưa to.
Xuống chiếu miễn cho cả nước một
nửa tô thuế năm ấy.
Tháng 8, lấy Hành khiển Phạm Sư
Mạnh làm tri Khu mật viện sự.
Đói
to. Xuống chiếu cho các nhà giàu dâng thóc
để phát chẩn cho dân nghèo, ban tước theo thứ
bậc khác nhau.
Tháng 9, vua ngự đến phủ Thiên
Trường. Dân có ai ốm th́ được ban thuốc
uống công và tiền gạo, ít nhiều khác nhau. (Thuốc
có tên là viên Hồng ngọc sương, trừ bách
bệnh. Dân nghèo ai nghe tin đến được th́
được ban 2 viên thuốc, 2 tiền và 2 thăng
gạo).
Mùa đông tháng 10, núi Thiên Kiện lở. Tháng
12,[25b] lấy Đỗ Tử B́nh làm Đồng môn tri
hạ.
Quư Măo, [Đại Trị], năm thứ 6
[1363], (Nguyên Chí Chính năm thứ 23). === ===
Chú
Thích, Nhận xét :
Thái Thượng Hoàng Minh Tông đă băng vào
năm 1357, mọi việc lúc này là ở Trần Dụ Tông.
Vua từ năm 1357, chơi bời nhiều, nhưng
biết lo cho dân khi hữu sự, năm này 1362 :
_-có hạn hán,
vua xuống chiếu miễn cho cả nước một
nửa tô thuế năm ấy
_-Đói to, vua
xuống chiếu cho các nhà giàu dâng thóc để phát
chẩn cho dân nghèo, ban tước theo thứ bậc khác
nhau ;
rồi ban cho dân thuốc uống, tiền và gạo
Trần Dụ Tông
chơi bời nhiều, nhưng ưu ái thần dân !
Vua có ḷng ưu ái thần dân, nhưng hành động không đủ,
bởi v́, như tôi đă có dịp bàn đến :
Khi có
Thiên tai th́ người dân bị khổ một thời gian
; c̣n người dân có bị đói hay không, là c̣n tùy vào
sự cứu trợ của chánh quyền : nhà nước có ḷng cứu dân hay không, kho tàng quốc gia có
đủ tiền bạc thóc gạo hay không, hệ
thống thủy lợi có hiệu quả không...
Trong trường hợp hạn hán này,
miễn cho cả nước một nửa tô thuế
năm ấy :
không đủ cứu dân !
Đến khi thấy dân đói, th́ kho tàng quốc gia trống rỗng, vua
phải nhờ nhà giàu dâng thóc để phát chẩn cho dân
nghèo, ban tước cho những người dâng thóc, tuy
không đủ cứu đói, nhưng chứng tỏ
rằng
nhà vua có ḷng cứu dân !
Xét người thật là khó :
ĐVSKTT nói rằng Trần Dụ Tông chơi bời vô độ, thế nhưng
chúng ta thấy rằng nhà vua lại là người yêu
thương dân chúng nhất, so với tất cả các vua
Trần !
XXII) Trần Xương
Phù năm thứ 3 [1379], Đói
to
=== === ĐVSKTT :
Kỷ Mùi, [Xương Phù] năm thứ 3
[1379], (Minh Hồng Vũ năm thứ 12). Mùa xuân, tháng 2, Lê
Quư Ly làm Tiểu tư không kiêm Hành khu mật đại
sứ như cũ. Quư Ly tiến cử Nguyễn Đa
Phương làm tướng quân. Đa Phương là con
của Sư Tề. Quư Ly hồi nhỏ theo học Sư
Tề, Sư Tề dạy cho vơ [3a] nghệ, nhân đó
nhận Đa Phương làm em. Đa Phương từng
bị Chiêm Thành bắt, sau đó trốn về. Đến
đây, Quư Ly tiến cử ông ta. Lại có chủ thư
thị ngự sử Phạm Cự Luận giỏi bày
mưu tính kế, Quư Ly tiến cử làm quyền đô
sự. Người bấy giờ bảo Quư Ly có
"phương viên tá lự"
Mùa hạ, hạn hán, đói to.
Mùa
thu, tháng 8, Nguyễn Bồ, người lộ Bắc Giang
tự xưng là Đưởng lang tử y, dùng pháp
thuật, tiếm hiệu xưng vương làm loạn,
bị giết.
Tháng
9, sai quân dân chở tiền đồng giấu vào núi Thiên
Kiện (núi Thiên Kiện trước gọi là núi
Địa Cận, tục truyền có cây tùng cổ,
rồng quấn ở trên, Trần Thái Tông dựng hành cung
ở đó). Mùa đông, tháng 10, giấu [tiền] ở khám
Khả Lăng, Lạng Sơn, là v́ sợ nạn người
Chiêm đốt cung điện. === ===
Chú
Thích, Nhận xét :
Khác với Trần Dụ Tông năm 1362, kể ở trên, Thái Thượng Hoàng Trần Nghệ Tông
bất cần dân chúng sống chết ra sao, hàng triệu
người chết đói cũng mặc kệ, vua này
chỉ lo giấu tiền, chôn tiền vào núi ! (sợ người Chiêm
đốt cung điện). Trần Nghệ Tông thật không xứng đáng làm vua ! lại c̣n có tội diệt
nhà Trần (_-nhà Trần mất bởi tay Trần Nghệ Tông).
*
*
* Lê Anh Chí *.
_____________
Sách tham khảo :
Đại
Việt Sử Kư Toàn Thư, Sử quan đời Trần
và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà
Trịnh)
Đại
Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn
Lam
Sơn Thực Lục, Nguyễn Trăi viết theo lời
kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi
bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)
B́nh Ngô
Đại Cáo, vua Lê Thái Tổ (Nguyễn Trăi soạn
văn) (có thể bị sửa đổi)
Việt Giám Thông
Khảo Tổng Luận, Lê Tung (tóm tắt Việt Giám Thông
Khảo của Vũ Quỳnh)
Việt sử Tiêu án, Ngô Th́ Sĩ
Dư
Địa Chí, Nguyễn Trăi (bị sửa đổi)
Đại
Việt Sử Lựơc, tác giả khuyết danh
(thời Trần Phế Đế)
Khâm Định Việt Sử Thông Giám
Cương Mục, sử quan triều Nguyễn, bị
kiểm duyệt
Lịch
triều hiến chương loại chí, Phan Huy Chú, có
thể bị kiểm duyệt
An Nam Chí Lược,
Lê Tắc (Nguyễn Tắc)
Sử
Kư , Tư Mă Thiên
Sử Trung Quốc, Nguyễn Hiến Lê
Việt
Nam Sử Lược, Trần Trọng Kim
Các nhà khoa bảng Việt nam, Ngô Đức
Thọ (chủ biên), Nguyễn Thúy Nga, Nguyễn Hữu Mùi
Việt Nam Văn Học Sử Yếu,
Dương Quảng Hàm
Nguyễn Trăi Toàn Tập, Mai Quốc Liên,
Nguyễn Quảng Tuân, Nguyễn Khuê, Kiều Thu Hoạch
Tôn Tử Binh Pháp, Tôn Tử
Ngô Tử Binh Pháp, Ngô
Khởi
Thái Công Binh Pháp
Điểm
Huyệt và Giải Huyệt, Lư Bảo Sơn
Bí Pháp
Tu Luyện Nội Công (Thiếu Lâm Công Phu), Trần Tiến
Nội
Đan, Lê Thành biên dịch
Tiểu thuyết lịch sử
Đông
Châu Liệt Quốc
Hán
Sở Tranh Hùng
Hoàng Lê nhất thống chí , Ngô gia văn phái
Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa, La Quán Trung,
dịch giả Tử Vi Lang
*
*
TrangNhà LêAnhChí www.LeAnhChi.com
Mục Lục Vua Lê Thái
Tổ là thánh vương
Mục
Lục ‘Đại Việt Sử Kư Toàn Thư là quốc sử nhà Trịnh’
Mục Lục Vua Lê Thái
Tổ giỏi hơn Gia Cát Lượng
Mục Lục Vua Lê Thái Tổ không hề giết hại công
thần
Mục
Lục Danh Tướng của vua Lê
Thái Tổ
Mục
Lục Đông Châu Liệt
Quốc--Hán Sở Tranh Hùng
Mục Lục Những
sai lầm của Trần Trọng Kim trong VNSL
Mục Lục Những sai lầm của
Phan Huy Chú trong LTHCLC
------------------------------------------------------------------------
* ViệtSử, Văn 1 * ViệtSử,
Văn 2 * ViệtSử, Văn 3 * ViệtSử, Văn 4 * Thơ *
------------------------------------------------------------------------
* Trang Chính * Bài
mới LêAnhChí * Bài
mới Kiến Tánh * ML_ViệtSử,Văn *
--------------------------------------------------------------------------
* Mục Lục * Nối kết Phật Pháp * Lê Gia * Nối
kết Văn Học * Bài Xưa * Hộp
Thư *
------------------------------------------------------------------------------------------
*
Liên Kết
TrangNhà
Kiến Tánh:
*
Trang Chính
* M
ụ c L ụ c * Luận
1 * Luận 2 * Thơ
1 * Thơ 2