Lời cẩn án của KDVSTGCM Ý nghĩa

Lời cẩn án của KDVSTGCM Ý nghĩa

(KDVSTGCM=Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục)

Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

Dẫn nhập : Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê

Dẫn nhập : Đời Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn

Dẫn nhập : Trần Nguyên Hãn là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần và là kẻ phản nghịch

Dẫn nhập : Những điều bị bưng bít về văn thơ của Nguyễn Trãi

I) Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục

II) Lời cẩn án là gì ??

III) Lời cẩn án ở cuối sách Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục

IV) Đại ý Lời cẩn án ở cuối sách KĐVSTGCM

V) KĐVSTGCM bị kiểm duyệt

VI) Cách viết sử quái lạ của Sử quan triều Nguyễn

VII) Luân lý của câu chuyện

__________________________________________

Ở đây đưa ra định nghĩa và Ý nghĩa của Lời cẩn án của Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục, được biên ở Việt Nam Văn Học Sử Yếu ; sau đó bàn về : Lời cẩn án ở cuối sách KĐVSTGCM và cách viết sử quái lạ của Sử quan triều Nguyễn ...

Vua ta = Vua Lê Thái Tổ

Vua Lê Tương Tông = Tương Tông Dực Hoàng đế nhà Lê (thường bị gọi là Lê Tương Dực)

Nhx= Chú Thích, Nhận xét

ĐVSKTT = Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

ĐVTS = Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

LTHCLC = Lịch triều hiến chương loại chí

CMc = sách CMục = KĐVSTGCM =Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục

HLNTC = Hoàng Lê nhất thống chí , Ngô gia văn phái

VGTKTL = Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận

CNKBVN = Các nhà khoa bảng Việt nam

SQNN = sử quan triều Nguyễn

NT = Nguyễn Trãi

HT = Hòa Thân

NsL= NSL = Ngô Sĩ Liên

VQ = Vũ Quỳnh

Dẫn nhập : Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư được (bị) xuất bản năm 1697, do nhóm Lê Hi ‘biên soạn’ dưới sự điều động của Trịnh Căn, đương nhiên, dĩ nhiên là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê : nhóm Lê Hi , 13 người, chẳng có người nào là sử thần , chỉ ‘viết sử’ theo ý Trịnh Căn và chép lại sử của bọn Tống Lệnh Vọng nhà Mạc

82) Bằng chứng tỏ rõ 100% là nhà Mạc đã sửa đổi thêm bớt Đại Việt Sử Ký Toàn Thư và nhà Trịnh là đồng loã của nhà Mạc

83) Người đầu tiên chưởi bới Vua Lê Thái Tổ là Tống Lệnh Vọng, Lệnh Vọng làm quan cho nhà Mạc, thế mà ‘lời bàn’ của hắn được đưa vào Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

( Sử nhà Lê chính thống trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư , bản in Chính Hòa (năm 1697), là bản của Nhà Mạc (Tống Lệnh Vọng) , sửa đi vài niên hiệu và vài điểm về Mạc Đăng Dung; _Quốc sử nhà Trịnh 4 )

Mục Lục ‘Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là quốc sử nhà Trịnh’

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, do đó, chứa đựng nhiều lời vu khống Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông, Lê Tương Tông và các vua Lê khác ...

Dẫn nhập : Đời Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn

Vua Lê Thái Tổ là bậc Đại anh hùng , bậc Đại trượng phu, bậc thánh vương ...

89) Thời thịnh trị hoan lạc ở nước ta là triều Vua Lê Thái Tổ và Vua Lê Thái Tông. Thái Tông chớ chẳng phải Thánh Tông

201) Thời thịnh trị hoan lạc ở nước ta 2, là đời Vua Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông _-Thái Tông chớ chẳng phải Thánh Tông

112) Vua Lê Thái Tông là bậc minh quân, rất nhân từ, không hề đam mê tửu sắc, ngược lại với lời vu khống của Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, quốc sử của nhà Trịnh

Dẫn nhập : Trần Nguyên Hãn là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần và là kẻ phản nghịch

Xem :

105) Trần Nguyên Hãn là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần, Lý do và Hậu quả

Trần Nguyên Hãn là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần, do đó không được người đương thời trọng vọng, không những thế

185) Trần Nguyên Hãn khấn Trời xin soi xét và bị Trời quở phạt ngay lập tức !!! Những lời tuyên bố của Trần Nguyên Hãn đều SAI !

211) Trần Nguyên Hãn là kẻ phản nghịch

Dẫn nhập : Những điều bị bưng bít về văn thơ của Nguyễn Trãi

Các sử gia , nhà bình luận sử, nhà bình luận văn học sử , khi bàn về Nguyễn Trãi , đã giấu giếm rất nhiều về văn thơ của Nguyễn Trãi. Những điều gì bị bưng bít về văn thơ của Nguyễn Trãi ? _-Chính yếu là những điều hay đẹp về Vua Lê Thái Tổ, Vua Lê Thái Tông :

Nguyễn Trãi gán danh hiệu Ngoạ Thần Long cho Vua Lê Thái Tổ

Nguyễn Trãi ca tụng Vua Lê Thái Tổ là thánh vương

Nguyễn Trãi ca tụng đương thời là thời Nghiêu Thuấn

Nguyễn Trãi nói rằng ông chưa đền đáp được ơn vua ...

Xem

173) Những điều bị bưng bít về văn thơ của Nguyễn Trãi

I) Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục

=== === Việt Nam Văn Học Sử Yếu :

... Khâm định Việt sử thông giám cương mục . - Bộ này do quốc sử quán ( tổng tài là Phan Thanh Giản phụng mệnh vua Tự đức soạn ; sau việc biên tập (1856-1859) và việc kiểm duyệt (1871-1884), đến năm 1884 , Kiến phúc nguyên niên ) thì tiến trình và khắc in .

A) Nội dung -Bộ này gồm một quyển thủ và 52 quyển , chia làm hai phần : tiền biên (5q.) chép tự đời Hồng bàng đến đời Thập nhị sứ quân (2879 tr. T.C. -- 967);

Chánh biên (47 q.) chép tự đời Đinh Tiên Hoàng đến đời Lê Mẫn đế (968-1789)

B) Cách chép -Bộ này chép theo phép biên niên và phép cương mục === ===

Chú Thích, Nhận xét:

_-Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục có bị kiểm duyệt

_-việc biên tập (1856-1859) chỉ có 3 năm mà việc kiểm duyệt đến 13 năm

II) Lời cẩn án là gì ??

Cẩn án là phê bình cẩn thận, xét đoán cẩn thận, phán đoán cẩn thận

Và :

=== === Việt Nam Văn Học Sử Yếu :

...Lại có những lời Cẩn án , là lời phê bình những điều đã chép ở sử mà các nhà san định bộ Cương mục cho là sai lầm . === ===

III) Lời cẩn án ở cuối sách Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục

Trang 1001, ở cuối sách Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục - Chính Biên - Quyển XLVII, có Lời cẩn án :

==== ==== KĐVSTGCM (trang 1001) :

Lời cẩn án-Nhà Lê từ Thái Tổ khởi nghĩa Lam Sơn, phá giặc Minh, kiến thiết đất nước, cảm hóa được kẻ hung tàn, bãi bỏ được hình phạt giết chóc, rộng cứu sinh dân, công đức cao dầy như trời đất, sánh với những triều đại từ Lý, Trần về trước, thật chưa đời nào có được như vậy. Truyền vài đời đến Thánh Tông ... ==== ====

IV) Đại ý của Lời cẩn án ở cuối sách KĐVSTGCM

Đại ý của Lời cẩn án ở cuối sách KĐVSTGCM là Vua Lê Thái Tổ là Thánh nhân, Vua Lê Thái Tổ là Thánh vương ! Xem

188) Vua Lê Thái Tổ là Thánh vương ! ngay các sử quan triều Nguyễn cũng biết vậy ; Bằng chứng

Tôi tóm lược ở đây Đại ý của Lời cẩn án (đã diễn tả trong bài 188 trên) :

1)Lời cẩn án : Vua Lê Thái Tổ cảm hóa được kẻ hung tàn

Vua Lê Thái Tổ cảm hóa được

a) Vương Thông và các tướng Minh

Nơi Hội thề Đông Quan , Vương Thông và các tướng Minh được gặp mặt vua, tự xem xét lấy tư cách của vua, tự coi tướng vua; và tất cả đều tin chắc rằng vua ta sẽ không giết kẻ đầu hàng.

Chương trình : ngày 12 tháng 12 các tướng Minh đem quân thủy bộ về nước. Vương Thông, là nguyên soái, sẽ về sau rốt .

Ngày 12 tháng 12, các tướng Tàu Phương Chính , Mã Kỳ từ biệt vua ở hành dinh Bồ Đề mà cảm kích đến rơi lệ, lạy tạ vua ta.

Ngày 17, nguyên soái Tàu Vương Thông (mới sang ta từ 1426, chưa có tội ác với dân ta), từ biệt Vua Lê Thái Tổ mà quyến luyến không muốn rời, hầu chuyện ngài suốt đêm.

Trong những cuộc chiến giữa ta và Tàu, chưa bao giờ có vị vua nào của nước ta được quân tướng Tàu cảm phục đến như vậy.

b) ngụy quan

Vua ta có tấm lòng nhân đức lớn lao, cho ngụy quan được chuộc tội bằng tiền và ruộng đất.

2) Lời cẩn án : Vua Lê Thái Tổ bãi bỏ được hình phạt giết chóc

Vua Lê Thái Tổ bãi bỏ được hình phạt giết chóc, những cực hình :

a) Vua Lê Thái Tổ dùng đức nhân trị thiên hạ

b) vua ta không hề dùng những cực hình lăng trì, voi dầy, xé xác

c) vua ta không bao giờ giết hại con cái người phản nghịch

d) vua ta có tấm lòng nhân đức lớn lao, cho nên

_-vua ta chưa từng giết oan một người nào

_-vua ta vạn bất đắc dĩ mới giết người

_-vua ta giảng dạy cho dân chúng : ‘bản tâm của người nhân đức là không muốn giết người bao giờ’

_-mặc dù Vua Lê Thái Tổ là thiên tài quân sự cổ kim có một , ngài chỉ dùng binh khi vạn bất đắc dĩ . Năm 1428, quân ta cực kỳ hùng hậu, muốn chiếm Chiêm Thành thì cũng dễ thôi, nhưng vua ta chẳng động binh ; thời Lê Nhân Tông, quân ta chiếm Chiêm Thành dễ dàng, dù quân ta kém hùng hậu hơn năm 1428.

e) Nhắc lại : sau chiến tranh, vua Đinh Tiên Hoàng cho hổ báo ăn thịt người phạm tội, còn Vua Lê Thái Tổ dùng đức nhân trị thiên hạ ...

Xem

148) Trần Trọng Kim phê bình thiên lệch về hình luật của vua Lê Thái Tổ

3) Lời cẩn án : Vua Lê Thái Tổ rộng cứu sinh dân

Vua Lê Thái Tổ có ân đức lớn lao với dân ta :

a) như mọi người biết, Vua Lê Thái Tổ khôi phục giang san, cứu dân ta khỏi ách thống trị tàn ngược của giặc Minh

b) Vua Lê Thái Tổ dùng đức nhân trị thiên hạ

c) vua ta không hề dùng những cực hình lăng trì, voi dầy, xé xác

d) vua ta xem mạng một người dân là rất trọng

e) Vua Lê Thái Tổ là vị vua đầu tiên đã chia đất cấp ruộng cho dân chúng

Xem

Mục Lục Vua Lê Thái Tổ là thánh vương

(Những bài viết ‘Vua Lê Thái Tổ chia đất cấp ruộng’ ở phần cuối của mục lục.)

g) vua ta thu nuôi lưu dân các lộ

4) Lời cẩn án : Vua Lê Thái Tổ công đức cao dầy như trời đất

Thật vậy ! Nguyễn Trãi dùng chữ ‘chỉnh đốn càn khôn’ để chỉ công đức kiến thiết đất nước của vua ta

‘Vua Lê Thái Tổ công đức cao dầy như trời đất’ : Đối với Nho Giáo, thì chỉ có Thánh Nhân mới ngang hàng với trời đất. Cho nên , câu này, của Sử quan triều Nguyễn, có nghĩa là

Vua Lê Thái Tổ là Thánh Nhân , Vua Lê Thái Tổ là thánh vương

Xem

Mục Lục Vua Lê Thái Tổ là thánh vương

5) Lời cẩn án : thật chưa đời nào có được như đời Vua Lê Thái Tổ

Thật vậy ! Vua Lê Thái Tổ có ân đức lớn lao với dân ta và Đời Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn :

89) Thời thịnh trị hoan lạc ở nước ta là triều Vua Lê Thái Tổ và Vua Lê Thái Tông. Thái Tông chớ chẳng phải Thánh Tông

6) Lời cẩn án : Vua Lê Thái Tổ nhân hậu lập quốc, ơn đức lưu truyền

Lời cẩn án KĐVSTGCM tiếp tục phê bình qua các đời vua Lê, đến thời Vua Lê Chiêu Thống, để kết luận rằng Vua Lê Chiêu Thống nhờ vào đức của ‘Vua Lê Thái Tổ nhân hậu lập quốc, ơn đức lưu truyền’ ...

==== KĐVSTGCM (trang 1001) :

Lời cẩn án- ...

Mẫn đế (1787-1789) gặp lúc thời vận không may, mà bọn người giúp rập lại không có tài như những tay phò tá ở những đời trung hưng xưa, cho nên dẫu muốn không bị diệt vong phỏng có được chăng? Nhưng, trong một thời bôn ba, vua thì nêu được nghĩa cả, tôi thì giữ được trung trinh, lòng thành khẩn làm cho người Thanh phải cảm động, rạng rỡ sử sách, nếu không phải là do tổ tông nhân hậu lập quốc, ơn đức lưu truyền sao được đến thế? ===== =====

a) Mẫn đế tức là Vua Lê Chiêu Thống

b) ‘làm cho người Thanh phải cảm động’ : SQNN có lẽ muốn nói chuyện một hoàng tử nhà Thanh vì binh vực Vua Lê Chiêu Thống mà thiệt mạng, theo HLNTC

c) SQNN nói Vua Lê Chiêu Thống ‘làm cho người Thanh phải cảm động’ , là nhờ vào Vua Lê Thái Tổ nhân hậu lập quốc, ơn đức lưu truyền

d) Điểm chính yếu ở đây là SQNN biết rằng Vua Lê Thái Tổ nhân hậu lập quốc, ơn đức lưu truyền

Lời cẩn án, ở cuối sách, của Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục - Chính Biên - Quyển XLVII _-như đã kể ở trên, chứa đựng những lời ca tụng ngút ngàn Vua Lê Thái Tổ, nhất là ca tụng công đức kiến thiết đất nước của vua ta là ‘công đức cao dầy như trời đất’

Lời cẩn án này của Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục, cho thấy rằng Sử quan triều Nguyễn cũng biết rằng Vua Lê Thái Tổ là Thánh vương !

V) KĐVSTGCM bị kiểm duyệt

KĐVSTGCM trải 13 năm bị kiểm duyệt ; kiểm duyệt làm sao mà 13 năm mới xong !

Dĩ nhiên là Lời cẩn án cũng bị kiểm duyệt !

VI) Cách viết sử quái lạ của Sử quan triều Nguyễn

Sử quan triều Nguyễn viết sử thật là quái lạ :

_-biết rằng ĐVSKTT là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê ; biết rằng ĐVSKTT vu khống Vua Lê Thái Tổ và các vua Lê khác ; nhưng vẫn viết sử theo ĐVSKTT

_-để rồi có lời cẩn án nói rằng : ‘‘thật ra, những điều chúng tôi đã viết không đúng ! thật ra, Vua Lê Thái Tổ là Thánh nhân, Vua Lê Thái Tổ là Thánh vương !’’

Viết sử như vậy thật là quái lạ. Đáng lẽ ra , thấy sai là phải sửa ngay lập tức ! Đáng lẽ ra , những điều sử quan viết phải là sự thực _-không cần đến Lời cẩn án !

Nhà Nguyễn viết sử quái lạ như vậy, có lẽ vì thế này :

Gia Long lập quốc, có lẽ vì thấy nhà Lê vì nhân từ mà mất nước, nên dùng hình luật khắc nghiệt của nhà Thanh mà ‘đối phó’ với dân-chúng, hình luật như vậy thì đương nhiên làm dân chúng điêu linh, làm mất lòng dân. Sang đời Minh-mệnh lại càng khắc nghiệt hơn ; đến đời Tự Đức lại còn thêm đói khổ ; ca dao có câu :

Từ ngày Tự Đức lên ngôi,

Cơm chẳng đầy nồi trẻ khóc như ri ...

Khi cuộc sống khốn khổ thì người dân lại càng tiếc nhớ thời thái bình thịnh trị hạnh phúc của nhà Lê kéo dài từ thời Vua Lê Thái Tổ đến lúc Vua Lê Tương Tông bị ám sát (trừ 4 năm đời vua Uy Mục, được khoảng 85 năm) _-do đó gây nên những cuộc nổi loạn, lấy danh nghĩa phò Lê.

Trước tình cảnh đó, nhà Nguyễn không muốn viết sử dương danh vua Lê; mặc dù nhà Nguyễn là trung thần của nhà Lê, lập nghiệp lớn nhờ vào việc phò tá nhà Lê. Do đó :

_-họ viết sử theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, quốc sử của nhà Trịnh

_-rồi họ viết Lời cẩn án nhận định rằng Vua Lê Thái Tổ là Thánh Nhân, Vua Lê Thái Tổ là thánh vương.

Nhà Nguyễn viết sử quái lạ như vậy, quái lạ hơn nữa là : KĐVSTGCM trải 13 năm bị kiểm duyệt !

Nhận xét thêm : những điều Lời cẩn án nói về Vua Lê Thái Tông, Lê Nhân Tông, Lê Hiến Tông, Lê Túc Tông, Lê Tương Tông đã bị đục bỏ !

VII) Luân lý của câu chuyện

Luân lý của câu chuyện là phải đọc Lời cẩn án và từ đó suy ra sự thật về các vua Lê !

Sự thật tốt đẹp về các vua Lê cũng được thấy từ các câu ca dao, từ Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận, từ văn thơ Nguyễn Trãi, từ những bài phú của Nguyễn Mộng Tuân...

* Lê Anh Chí *.

_____________

Sách tham khảo :

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Sử quan đời Trần và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

Lam Sơn Thực Lục, Nguyễn Trãi viết theo lời kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Bình Ngô Đại Cáo, vua Lê Thái Tổ (Nguyễn Trãi soạn văn) (có thể bị sửa đổi)

Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận, Lê Tung (tóm tắt Việt Giám Thông Khảo của Vũ Quỳnh)

Việt sử Tiêu án, Ngô Thì Sĩ

Dư Địa Chí, Nguyễn Trãi (bị sửa đổi)

Đại Việt Sử Lựơc, tác giả khuyết danh (thời Trần Phế Đế)

Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục, sử quan triều Nguyễn, bị kiểm duyệt