Định nghĩa định danh 5

Định nghĩa định danh 5

Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

Dẫn nhập : Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê

Dẫn nhập : Đời Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn

Dẫn nhập : Trần Nguyên Hãn là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần và là kẻ phản nghịch

Dẫn nhập : Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa là tiểu thuyết lịch sử

I) Võ nghệ cao cường thay vì ‘có sức khỏe’, ‘có sức mạnh’ ...

II) ‘Lành thay !’, ‘Tốt thay !’ ... thay vì ‘Than Ôi !’

III) Sư phụ, Sư tổ, Thái Sư phụ

IV) Hoàng tử, Thế Tử, Hoàng Thái tử, Hoàng Thái đệ, Hoàng Thái tôn

V) Thái Thượng Hoàng, Thượng Hoàng, Hoàng Thượng, Bệ Hạ

VI) Hoàng hậu, Hoàng Thái hậu, Thái hậu, Hoàng phi, Hoàng Thái phi,

VII) Công chúa, Trưởng Công chúa

VIII) Không

IX)Thánh nhân, Thánh vương

(Còn Tiếp)

__________________________________________

Bài Định nghĩa định danh 5 này là bài đầu tiên mang tựa đề ‘Định nghĩa định danh’, nhưng mang số 5, vì một số bài trước có thể được xem là ‘Định nghĩa định danh’. Bài được viết chung cho cả hai TrangNhà Kiến Tánh và TrangNhà LêAnhChí

Những bài trước:

41) Danh xưng Đại Trượng Phu ! (TrangNhà Kiến Tánh)

123) Tiểu Long Nữ thất trinh chớ chẳng bất trinh Chữ Bất, Thất, Vô (Bài này cũng đăng trên Trang Nhà Kiến Tánh, nhưng với tựa đề ‘Phật Tánh là Vô Sinh chẳng phải Bất Sinh . ..’)

162) Trình Dục luận Đại trượng phu

237) Những câu nói câu văn nổi tiếng bị dịch sai...

( Câu nói nổi tiếng của Tổng Thống Kennedy (Ask not ...), Que sera sera , ‘‘Bất muội nhân quả !’’ ... )

TTP = Trương Tam Phong

TVKỵ = Trương Vô Kỵ

Vd = Ví dụ = Thí dụ

ĐVSKTT = Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

ĐVTS = Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

LTHCLC = Lịch triều hiến chương loại chí

CM = CMục = Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục

CNKBVN = Các nhà khoa bảng Việt nam

Dẫn nhập : Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư được (bị) xuất bản năm 1697, do nhóm Lê Hi ‘biên soạn’ dưới sự điều động của Trịnh Căn, đương nhiên, dĩ nhiên là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê : nhóm Lê Hi , 13 người, chẳng có người nào là sử thần , chỉ ‘viết sử’ theo ý Trịnh Căn và chép lại sử của bọn Tống Lệnh Vọng nhà Mạc

82) Bằng chứng tỏ rõ 100% là nhà Mạc đã sửa đổi thêm bớt Đại Việt Sử Ký Toàn Thư và nhà Trịnh là đồng loã của nhà Mạc

83) Người đầu tiên chưởi bới Vua Lê Thái Tổ là Tống Lệnh Vọng, Lệnh Vọng làm quan cho nhà Mạc, thế mà ‘lời bàn’ của hắn được đưa vào Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

( Sử nhà Lê chính thống trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư , bản in Chính Hòa (năm 1697), là bản của Nhà Mạc (Tống Lệnh Vọng) , sửa đi vài niên hiệu và vài điểm về Mạc Đăng Dung; _Quốc sử nhà Trịnh 4 )

Mục Lục ‘Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là quốc sử nhà Trịnh’

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, do đó, chứa đựng nhiều lời vu khống Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông, Lê Tương Tông và các vua Lê khác ...

Dẫn nhập : Đời Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn

Vua Lê Thái Tổ là bậc Đại anh hùng , bậc Đại trượng phu, bậc thánh vương ...

89) Thời thịnh trị hoan lạc ở nước ta là triều Vua Lê Thái Tổ và Vua Lê Thái Tông. Thái Tông chớ chẳng phải Thánh Tông

201) Thời thịnh trị hoan lạc ở nước ta 2, là đời Vua Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông _-Thái Tông chớ chẳng phải Thánh Tông

112) Vua Lê Thái Tông là bậc minh quân, rất nhân từ, không hề đam mê tửu sắc, ngược lại với lời vu khống của Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, quốc sử của nhà Trịnh

Dẫn nhập : Trần Nguyên Hãn là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần và là kẻ phản nghịch

Xem :

105) Trần Nguyên Hãn là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần, Lý do và Hậu quả

Trần Nguyên Hãn là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần, do đó không được người đương thời trọng vọng, không những thế

185) Trần Nguyên Hãn khấn Trời xin soi xét và bị Trời quở phạt ngay lập tức !!! Những lời tuyên bố của Trần Nguyên Hãn đều SAI !

211) Trần Nguyên Hãn là kẻ phản nghịch

Dẫn nhập : Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa là tiểu thuyết lịch sử

Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa là tiểu thuyết lịch sử, chẳng phải là sử, và tuyên truyền rất nhiều cho Gia Cát Lượng (đã Xạo rất nhiều ! )

Nói chung, Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa của La Quán Trung tuyên truyền rất nhiều cho các văn nhân...

I) Võ nghệ cao cường thay vì ‘có sức khỏe’, ‘có sức mạnh’ ...

Sách sử thường nói các võ tướng ‘có sức khỏe’, ‘có sức mạnh’ ...

a)Vd1

=== === VNSL :

...Ông Nguyễn Huệ (sau đổi tên là Nguyễn Quang Bình) là một người có sức khỏe tuyệt trần,... === ===

Ông Nguyễn Huệ (sau đổi tên là Nguyễn Quang Bình) chẳng có sức khỏe tuyệt trần ! có Võ nghệ cao cường tuyệt luân thì đúng hơn...

b)Vd2

=== === ĐVSKTT :

có bài thơ gửi cho Nguyễn Văn Lang và bảo cử binh giết bọn ác đảng. Văn Lang là người thông thao lược, giỏi binh pháp, khéo xem xét thiên thời, sức khoẻ có thể bắt được hổ... === ===

Nguyễn Văn Lang chỉ có sức khoẻ , thì không có thể bắt được hổ...

Ông có ‘Võ nghệ cao cường tuyệt luân’ thì mới đúng.

Nên dùng chữ ‘Võ nghệ cao cường’ thay vì ‘có sức khỏe’, ‘có sức mạnh’

II) ‘Lành thay !’, ‘Tốt thay !’ ... thay vì ‘Than Ôi !’

Người Việt ta thường dịch ‘Ô hô !’ của Tàu thành ‘Ôi !’, ‘Than Ôi !’, dịch như thế không đúng vì với tiếng ta, phải tùy trường hợp mà dịch ‘Ô hô !’ của Tàu.

Nên dịch là ‘Lành thay !’ , chẳng hạn như "Lành thay ! vua Khải vua Vũ thời xưa, đều làm trọn đạo nối ngôi, cho nên vua Khải tại vị lâu dài, vua Vũ lừng danh con hiếu. "(chiếu chỉ Vua Lê Thái Tổ)

Nên dịch là ‘Vẻ vang thay !’ , chẳng hạn như "Vẻ vang thay ! vẫy vùng một mảng nhung y nên công đại định ... "

Chỉ dịch là ‘Than Ôi !’ ở những trường hợp đau thương ...

III) Sư phụ, Sư tổ, Thái Sư phụ

Sư phụ = thầy. Phật giáo nước Việt cũng dùng chữ Sư phụ để gọi thầy của mình, còn ‘thầy’ là tiếng gọi chung cho các vị sư.

Sư tổ là thầy của Sư phụ, hoặc là thầy của cha (hay mẹ)

Thái Sư phụ là vị thầy cao hơn Sư phụ một bực, có thể được dùng thay cho Sư tổ

Vd : Trong Ỷ Thiên Đồ Long Ký (Kim Dung), TVKỵ gọi TTP là Thái Sư phụ _-Trương Tam Phong là thầy của Trương thúy Sơn, cha Trương Vô Kỵ; gọi là Thái Sư phụ, thay vì Sư tổ : có lẽ vì Trương Tam Phong trực tiếp dạy võ cho Trương Vô Kỵ và vì gọi như vậy vừa long trọng hơn vừa thân mật hơn

Khi phụ nữ làm thầy, thì vẫn được gọi là Sư phụ, chớ không gọi là Sư mẫu. Vợ của Sư phụ, có thể được gọi là Sư mẫu, thường được gọi là Sư nương !

V) Hoàng tử, Thế Tử, Hoàng Thái tử, Hoàng Thái đệ, Hoàng Thái tôn

Hoàng tử = con trai vua (Hoàng đế)

Hoàng Thái tử = vị Hoàng tử, được chỉ định để nối ngôi vua (Hoàng đế), thường là đích tử hoặc trưởng tử

(trưởng tử = con đầu, đích tử = con trai của vua và Hoàng-hậu)

Thái tử = Hoàng Thái tử

Lưu ý : ở Âu Châu, ngôi Thái tử của đích trưởng tử là bất khả xâm phạm, vua không được quyền phế Thái tử. Ở Á Châu (Trung Hoa và Việt Nam), vua được quyền phế Thái tử, lập con thứ làm Thái tử, tùy ý.

Vương Tử = con trai của một vì vương

Thế Tử = con trai của một vì vương, được chỉ định để kế nghiệp vương

Hoàng Thái đệ = em vua, được vua chỉ định để nối ngôi

Vd : Khi Tống Thái Tổ làm vua, phong em là Triệu Khuôn Nghĩa làm Hoàng Thái đệ, và giao ước là sau này, Triệu Khuôn Nghĩa sẽ truyền ngôi cho con trai của Tống Thái Tổ. Triệu Khuôn Nghĩa làm vua , tức là Tống Thái Tông và ông này bội ước với vua anh, truyền ngôi cho con ruột thay vì cho cháu.

Hoàng Thái tôn = cháu nội vua, được vua chỉ định để nối ngôi. Thường Hoàng Thái tôn là con Hoàng Thái tử, vì Thái tử chết sớm, nên được vua ông chỉ định để nối ngôi

VI) Thái Thượng Hoàng, Thượng Hoàng, Hoàng Thượng, Bệ Hạ

Hoàng Thượng = Bệ Hạ = vua, là tiếng kẻ bề tôi gọi vua của mình

Hoàng = Hoàng đế ; Thượng= trên, bề trên

Bệ = cái Bệ , Hạ = dưới

Ngày xưa , chỉ nhà của vua mới có Bệ, gọi ‘dưới cái Bệ’ tức là gọi vua, không gọi thẳng vua mà gọi ‘dưới cái Bệ’ là để tỏ lòng tôn kính.

Thái Thượng Hoàng là ông vua cao hơn vua chính thức một bực ( địa vị cao hơn là bởi chữ ‘thái’). Thái Thượng Hoàng thường là hư vị ; ngoại lệ là triều Trần của Đại Việt : Thái Thượng Hoàng nắm quyền, vua là kẻ tập sự làm vua !

Thái Thượng Hoàng thường là cha vua, nhưng có thể là anh vua. Như triều Trần : Trần Nghệ Tông làm Thái Thượng Hoàng và em Trần Nghệ Tông là Trần Duệ Tông làm vua !

Thượng Hoàng là danh hiệu viết tắt của Thái Thượng Hoàng.

Thượng Hoàng = Thái Thượng Hoàng

Xin nhớ : Thượng Hoàng = Thái Thượng Hoàng, còn Hoàng Thượng = Bệ Hạ = vua

VI) Hoàng hậu, Hoàng Thái hậu, Thái hậu, Hoàng phi, Hoàng Thái phi

Hoàng hậu là chính thất của vua

Hoàng Thái hậu là người đàn bà ở trong cung, chức vị cao hơn Hoàng hậu một bực ( địa vị cao hơn là bởi chữ ‘thái’).

Thái hậu = Hoàng Thái hậu

Tại sao lại gọi là Hoàng Thái hậu, chữ Hoàng là dư thừa hay sao? _-Bởi vì còn có thể có Vương Thái hậu !

Vd : Thời nhà Chu, vua chỉ xưng vương, vợ chính của vua là vương hậu, các phi là Vương phi, còn mẹ vua là Vương Thái hậu !

Hoàng Thái hậu cao hơn vua và Hoàng hậu một bực, thường là mẹ vua, nhưng có thể là chị dâu của vua !

Vd : Khi Tống Thái Tổ làm vua, có hai bực Thái hậu : 1)Đỗ Thái hậu, mẹ ruột Tống Thái Tổ 2) Thái hậu nhà Hậu Chu, vợ của Sài Thế Tông, được Tống Thái Tổ kính làm chị dâu (Tống Thái Tổ là em kết nghĩa của Sài Thế Tông)

Hoàng phi là quí phi của vua (Hoàng đế).

Nguyên phi là người đứng đầu các quí phi.

Sau khi vua băng hà thì Hoàng phi trở thành Hoàng Thái phi, trừ phi mẹ ruột của Tự hoàng (vua mới) có thể trở thành Hoàng Thái hậu. (‘có thể’ thôi , chớ không chắc như thế, vì có những ông vua rất tử tế, tôn hoàng hậu của vua cha làm Hoàng Thái hậu, và chỉ thêm chữ ‘thái’ vào chức vị cũ của mẹ ruột, mà thôi)

VII) Công chúa, Trưởng Công chúa

Công chúa, dĩ nhiên là, con gái của vua

Trưởng Công chúa không phải là con gái trưởng của vua, mà là chị hoặc em gái của vua !

Khi vua băng hà, nếu Hoàng Thái tử nối ngôi, thì các Công chúa trở thành Trưởng Công chúa

Khi vua băng hà, nếu Hoàng Thái đệ nối ngôi, thì các Công chúa trở thành ... Công chúa

Khi vua băng hà, nếu Hoàng Thái tôn nối ngôi, thì các Công chúa trở thành ... Hoàng cô

VIII) Không

Không, chữ Hán Việt, chẳng phải có nghĩa là ‘không có’, mà có nghĩa là

‘rỗng không’

tâm không = tâm rỗng không

lòng không = lòng rỗng không

IX)Thánh nhân, Thánh vương

Thánh nhân là người có ‘công đức cao dầy như trời đất’

Thánh vương là vị Thánh nhân làm vua, là vua có ‘công đức cao dầy như trời đất’

Khổng Tử có ‘công đức cao dầy như trời đất’, đó là công trình giáo dục của ngài

Lời cẩn án, ở cuối sách, của Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục (triều Nguyễn)- Chính Biên - Quyển XLVII, nói rằng Vua Lê Thái Tổ có ‘công đức cao dầy như trời đất’, gián tiếp nói rằng Vua Lê Thái Tổ là Thánh nhân

(Còn Tiếp)

* Lê Anh Chí *.

_____________

Sách tham khảo :

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Sử quan đời Trần và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

Lam Sơn Thực Lục, Nguyễn Trãi viết theo lời kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Bình Ngô Đại Cáo, vua Lê Thái Tổ (Nguyễn Trãi soạn văn) (có thể bị sửa đổi)

Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận, Lê Tung (tóm tắt Việt Giám Thông Khảo của Vũ Quỳnh)

Việt sử Tiêu án, Ngô Thì Sĩ

Dư Địa Chí, Nguyễn Trãi (bị sửa đổi)

Đại Việt Sử Lựơc, tác giả khuyết danh (thời Trần Phế Đế)