Chức Thái úy nhà Lê cao hơn Thái phó _-nguợc lại với cơ
cấu triều chính bên Tàu
Lê Anh Chí
__________________________________________
Dàn Bài :
Dẫn nhập : Đại Việt
Sử Kư Toàn Thư là quốc sử của nhà Trịnh,
chẳng phải của nhà Lê
Dẫn nhập : Đời Vua Lê Thái
Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn
Dẫn nhập : Bốn chức Tam
Thái
I) Vua Lê Thái Tổ trọng vơ hơn
văn
II) Vua Lê Thái Tổ dùng Tam Thiếu, Tam
Tư làm trọng chức đại thần
III) Vua Lê Thái Tổ chỉ dùng chức
Thái úy để truy tặng cho B́nh chương Lê Thạch
và Nghĩa sĩ Lê Lai
IV) Chức Thái úy nhà Lê cao hơn Thái phó
V) Thái úy đầu tiên nhà Lê là Trịnh Khả, Thái
phó đầu tiên nhà Lê là Lê văn Linh (đời Vua Lê Nhân Tông)
VI) Chức truy tặng cho Lê văn Linh
(đời Vua Lê
Nhân Tông)
VII) Đời Vua Lê Thánh Tông : ông Lê
Niệm làm Thái phó B́nh chương
VIII) Chức truy tặng cho Lê
Niệm : Thái úy
__________________________________________
LB= Lưu Bị = Lưu Huyền
Đức (Huyền
Đức là tên tự của Lưu Bị)
GCL = Gia Cát Lượng
ĐVSKTT = Đại Việt Sử Kư
Toàn Thư
TKNX = Trịnh
Khả, Nguyễn Xí, Lê Thụ
TQK = Trần Quang Khải
LvL = Thiếu phó Lê văn Linh
Trong các triều đại của ta
và Tàu, chức Thái Úy là chức quan trọng nhất trong ba
chức Thái Phó , Thái Úy, Thái Bảo, v́ Thái Úy nắm binh
quyền. Có thể gọi Thái Úy là Đại nguyên soái.
Thông thường, bên Tàu, Thái Phó là chức quan cao hơn Thái
Úy. Dưới triều Lê nước ta, Thái Úy là chức
quan cao hơn Thái Phó, Thái Bảo (xếp hạng như
vậy th́ hợp lư hơn). Riêng vua Lê Thái Tổ dành
chức Thái Úy chỉ để truy tặng cho hai vị
tướng mà vua thương yêu nhất, đó là B́nh
chương Lê Thạch và Nghĩa sĩ Lê Lai ...
Dẫn nhập : Đại Việt
Sử Kư Toàn Thư là quốc sử của nhà Trịnh,
chẳng phải của nhà Lê
Mục Lục ‘Đại Việt Sử Kư Toàn Thư
quốc sử nhà Trịnh’
Dẫn nhập 2: Đời Vua Lê Thái
Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn
Dẫn nhập : Bốn chức Tam
Thái
Bốn chức Tam Thái là Thái sư, Thái
phó, Thái úy và Thái bảo
Bốn chức Tam Thái thông
thường , bên Tàu, theo thứ tự cao thấp kể
trên :
Thái
sư lớn hơn Thái phó, lớn hơn Thái úy, lớn
hơn Thái bảo
Thái úy nắm binh quyền, nhưng
lại thấp hơn Thái phó _-ở bên Tàu, quyền chính
trị thường được coi trọng hơn quân
sự ...
I) Vua Lê Thái Tổ trọng vơ hơn
văn
Vua Lê Thái Tổ trọng vơ hơn
văn, môt điều dĩ nhiên : các vơ tướng công
thần xông pha tên đạn, vào sinh ra tử , công lao
lớn lao hơn các văn thần nhiều.
Không những thế, các vơ
tướng công thần đều giỏi lược
thao, đó là do vua ta đă giảng mưu kế , chiến
thuật mỗi trận đánh cho các tướng ..
Do v́ Vua Lê Thái Tổ trọng vơ hơn
văn, chức Thái úy nhà Lê cao hơn Thái phó _- Thái úy nắm binh quyền
II) Vua Lê Thái Tổ dùng Tam Thiếu, Tam
Tư làm trọng chức đại thần
Làm trọng chức đại
thần đời Vua Lê Thái Tổ là Tam Thiếu, Tam
Tư :
_-5 chức Tam Thiếu : Thiếu
sư, Thiếu phó, Thiếu phủ, Thiếu bảo và
Thiếu úy
_-4 chức Tam Tư : Tư không, Tư đồ,
Tư khấu và Tư mă.
Riêng Tư mă vừa
là trọng chức đại thần vừa là chức
lớn trong quân ngũ (Đại tư mă là chức lớn nhất trong quân ngũ)
Vua Lê Thái Tổ chưa dùng đến
Tam Thái v́ với
t́nh thế nước ta, các vơ tướng c̣n có nhiều
dịp lập công , nếu phong ngay Tam Thái th́
chẳng mấy chốc không c̣n chức để phong cho
trọng chức đại thần (Thường
th́ vua thỉnh thoảng phong thêm chức Tam Tư; cho nên đến
cuối đời Vua Lê Thái Tổ, các đại công thần
thường có hai hoặc 3 chức Tam Tư) . Nhắc lại :
Chức Thái
Bảo, Thái Úy của Phạm Văn Xảo chỉ là
sự bịa đặt của ĐVSKTT, quốc sử
của nhà Trịnh. Xem
(Ông Phạm Văn Xảo chẳng phải là
công thần thứ 3 và chẳng thể được phong
làm Thái Bảo, Thái Úy 2)
Vua Lê Thái Tông cũng chưa dùng
đến Tam Thái.
Nhà Lê bắt
đầu có Tam Thái từ đời Nhân Tông.
Chú Thích:
a) Lưu Huyền Đức khi
xưng đế chỉ phong cho Hứa Tĩnh làm Tư
đồ, c̣n các quan khác chẳng hề được Tam
Tư; GCL cũng chỉ có chức Thừa Tướng
trống trơn, chẳng được một Tam Tư
nào
b)Thật ra vua ta phong thưởng công
thần rất trọng hậu :
_-Tam Tư xưa nay vẫn là trọng
chức đại thần
_-nhà Trần dùng ngay Tam Thái (và Tam Tư) cho trọng chức
đại thần v́ các chức ấy dành cho người
thân thích của vua (Vd: TQK làm đến Thái Úy thời
Thánh Tông , v́ là em
ruột của vua).
_-chính ra Vua Lê Thái Tổ đă xét đoán
rất đúng và sâu xa : các vơ
tướng c̣n có nhiều dịp lập công, suốt 40 năm sau khi vua ta băng hà. Xem
32) Vua Lê Thái Tổ dụng binh như thần,
giỏi hơn và đức độ hơn Gia Cát
Lượng 2
( Vua Lê Thái Tổ và các vơ tướng cứu
nước, giữ nước suốt 55 năm (1416-1471)
)
Riêng chức Thái úy, th́ Vua Lê Thái Tổ
dùng để truy tặng cho B́nh chương Lê Thạch và
Nghĩa sĩ Lê Lai ...
III) Vua Lê Thái Tổ chỉ dùng chức
Thái úy để truy tặng cho B́nh chương Lê Thạch
và Nghĩa sĩ Lê Lai
Vua Lê Thái Tổ chỉ dùng chức Thái
úy để truy tặng cho B́nh chương Lê Thạch và
Nghĩa sĩ Lê Lai ; ngay hai danh tướng lẫy
lừng Đinh Lễ và Lư Triện cũng chỉ
được truy tặng Tam Tư
Hai việc này chứng tỏ
rằng :
a) Vua Lê Thái Tổ chưa hề phong
đến Tam Thái v́ ngay hai danh
tướng lẫy lừng Đinh Lễ và Lư Triện
cũng chỉ được truy tặng Tam
Tư !
b) Chức Thái úy nhà Lê cao hơn Thái
phó : Giải thích ở phần sau (phần IV)
IV) Chức Thái úy nhà Lê cao hơn Thái phó
Chức Thái úy nhà Lê cao hơn Thái phó v́
Vua Lê Thái Tổ chỉ dùng chức Thái úy để truy
tặng cho B́nh chương Lê Thạch và Nghĩa sĩ Lê
Lai.
B́nh chương Lê Thạch và Nghĩa
sĩ Lê Lai là hai vị tướng mà vua thương yêu
trọng vọng nhất, do đó :
_-Vua Lê Thái Tổ dùng chức Tam Thái
chỉ để truy tặng cho 2 vị này
_-Vua Lê Thái Tổ phải truy tặng
với chức Tam Thái cao nhất . Chức Tam Thái cao
nhất là Thái sư, nhưng vua không thể phong, truy
tặng cho triều thần chức Thái sư bởi
v́ :
a) chữ Sư có nghĩa là thầy, mà vua
ta lại là thầy
của các quan : vua ta giảng mưu kế ,
chiến thuật mỗi trận đánh cho các tướng
...
b)
Vd : Triều
Trần Nhân Tông, Trần Quang Khải làm đến Thái Sư, v́ là chú vua : chữ
Sư có nghĩa là thầy, mà chú
vua th́ kể như là thầy vua; trong
khi triều Thánh Tông ,
TQK làm đến Thái Úy là tối
đa, v́ ‘‘chỉ’’
là em vua !
Do đó, Vua Lê Thái Tổ phải truy
tặng với chức Tam Thái cao nhất mà không phải là
Thái sư :
B́nh
chương Lê Thạch và Nghĩa sĩ Lê Lai
được truy tặng
chức Thái Úy
chức Thái Úy do đó cao
hơn hai chức Tam
Thái c̣n lại : Thái phó, và Thái bảo
Chức Thái úy nhà Lê cao hơn Thái phó
V) Thái úy đầu tiên nhà Lê là Trịnh Khả, Thái
phó đầu tiên nhà Lê là Lê văn Linh (đời Vua Lê Nhân Tông)
Lúc Vua Lê Thái Tông băng hà, 4
người Quyền
cao chức trọng nhất triều là Trịnh Khả,
Nguyễn Xí, Lê Thụ và
Đinh Liệt;
đời Vua Lê
Nhân Tông, Trịnh Khả, Lê Thụ
và Nguyễn Thận làm B́nh
chương, riêng Trịnh
Khả là Thái úy. Lúc ấy
(hoặc sau đó không lâu), Lê văn Linh là Thái phó.
Ta thấy rằng Thái úy đầu
tiên nhà Lê là Trịnh
Khả, Thái phó đầu tiên
nhà Lê là Lê văn Linh (đời
Vua Lê Nhân Tông) _-dĩ nhiên chỉ kể chức làm lúc
sinh thời, không kể chức truy tặng
Lê văn Linh có chức thấp hơn Trịnh Khả
từ đời Vua Lê Thái Tông :
Vua Lê
trọng vơ hơn văn
Với t́nh thế nước ta, các vơ tướng có nhiều dịp lập công ; do công trận được thăng chức hoài
VI) Chức truy tặng cho Lê văn Linh
(đời Vua Lê
Nhân Tông)
Lê văn Linh từ trần cũng
đời Vua Lê
Nhân Tông.
Chức truy tặng cho Lê văn Linh là
‘Khai phủ nghi đồng tam ty’, danh chức này gần
như là B́nh chương, nhưng vẫn kém B́nh
chương, trong khi B́nh chương là chức lúc sinh
thời của Trịnh
Khả
Đây cũng là bằng chứng
rằng
Chức
Thái úy nhà Lê cao hơn Thái phó
VII) Đời Vua Lê Thánh Tông : ông Lê
Niệm làm Thái phó B́nh chương
Đời Vua Lê Thánh Tông , có nhiều
B́nh chương nổi tiếng như Nguyễn Xí, Đinh
Liệt
Sau hai vị
danh tướng này của Vua Lê
Thái Tổ, có ông Lê Niệm , cháu nội của Nghĩa
sĩ Lê Lai, làm Thái phó B́nh chương
VIII) Chức truy tặng cho Lê
Niệm : Thái úy
Lê Niệm từ trần cũng
đời Vua Lê
Thánh Tông.
Chức Vua Lê Thánh Tông truy tặng cho Lê
Niệm: Thái úy
V́ bao giờ cũng truy tặng
chức cao hơn chức lúc sinh thời , nên đây cũng
là bằng chứng rằng
Chức
Thái úy nhà Lê cao hơn Thái phó
//
viết xong vào tháng 7-2010 , sẽ đăng trung tuần
7-2010 //
*
*
* Lê Anh Chí *.
_____________
Sách tham khảo
Đại
Việt Sử Kư Toàn Thư, Sử quan đời Trần
và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà
Trịnh)
Đại
Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn
Lam
Sơn Thực Lục, Nguyễn Trăi viết theo lời
kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi)
B́nh Ngô
Đại Cáo, vua Lê Thái Tổ
Việt
Giám Thông Khảo Tổng Luận, Lê Tung
Việt
sử Tiêu án, Ngô Th́ Sĩ
Dư
Địa Chí, Nguyễn Trăi(bị sửa đổi)
Đại
Việt Sử Lựơc, tác giả khuyết danh
(thời Trần Phế Đế)
Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương
Mục, sử quan triều Nguyễn
Hoàng
Lê nhất thống chí , Ngô gia văn phái
Lịch
triều hiến chương loại chí, Phan Huy Chú
An Nam
Chí Lược, Lê Tắc (Nguyễn Tắc)
Việt
Nam Sử Lược, Trần Trọng Kim
Các nhà
khoa bảng Việt nam, Ngô Đức Thọ (chủ biên),
Nguyễn Thúy Nga, Nguyễn Hữu Mùi
Việt
Nam Văn Học Sử Yếu, Dương Quảng Hàm
Nguyễn
Trăi Toàn Tập, Mai Quốc Liên, Nguyễn Quảng Tuân,
Nguyễn Khuê, Kiều Thu Hoạch
Đông Châu Liệt Quốc
Hán Sở
Tranh Hùng
Sử
Kư , Tư Mă Thiên
Tam
Quốc Chí Diễn Nghĩa, La Quán Trung, dịch giả
Tử Vi Lang
Tôn
Tử Binh Pháp, Tôn Tử
Ngô
Tử Binh Pháp, Ngô Khởi
Thái
Công Binh Pháp
*
*
TrangNhà LêAnhChí www.LeAnhChi.com
Mục Lục Vua Lê Thái
Tổ là thánh vương
Mục Lục Vua Lê Thái
Tổ giỏi hơn Gia Cát Lượng
Mục Lục Vua Lê Thái Tổ không hề giết hại công
thần
Mục
Lục Danh Tướng của vua Lê
Thái Tổ
Mục
Lục ‘Đại Việt
Sử Kư Toàn Thư là quốc sử nhà Trịnh’
Mục Lục Những
sai lầm của Trần Trọng Kim trong VNSL
------------------------------------------------------------------
* ML_ViệtSử,Văn * ViệtSử, Văn 3 * ViệtSử, Văn 4 * Thơ
*
---------------------------------------------------------------
* Trang Chính * Bài
mới LêAnhChí * Bài mới Kiến Tánh *
--------------------------------------------------------------------------
* Mục Lục * Nối kết
Phật Pháp * Lê
Gia * Nối kết
Văn Học * Bài Xưa *
--------------------------------------------------------------------------
*
Liên Kết
TrangNhà Kiến Tánh:
* Trang Chính
* M
ụ c L ụ c * Đoản
Luận * Thơ *Bài
mới Kiến Tánh *