Nguyệt tợ loan cung bất xạ nhân

Nguyệt tợ loan cung bất xạ nhân !

(Trăng như vòng cung chẳng bắn người)

Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

Dẫn nhập : Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê

Dẫn nhập : Đời Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn

Dẫn nhập : Trần Nguyên Hãn là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần

Lời phi lộ : Khí tượng Anh-hùng !

I) Truyện Thuyết Đường : 3 anh-hùng

II) Vua Lê Thái Tổ và 50 võ tướng văn thần , cùng 600 quân khởi nghĩa : anh hùng cứu quốc

III) Muôn sự chẳng là của chung

IV) Giai nhân xế bóng , hào kiệt cùng đường

V) Đời không hiền-sĩ, Đất thiếu minh-quân
VI) Đời có hiền-sĩ, Đất có minh-quân

(Còn tiếp)

__________________________________________

Bài Luận Anh-hùng này có thể lấy tựa đề :

Hơn nhau một tiếng Anh-hùng mà thôi! (Ca dao)

Nhưng tôi lại lựa một câu văn trang nhã :

Nguyệt tợ loan cung bất xạ nhân ! (Trăng như vòng cung chẳng bắn người)

Lý do là ‘bất xạ nhân’ nói lên Khí tượng Anh-hùng, Khí tượng Đại Trượng Phu, Khí tượng của Anh-hùng chân chính, ‘bất xạ nhân’ như :

_-Vua Lê Thái Tổ tha mười vạn hàng binh, trả về Tàu hơn 30 vạn người

_-Vua Lê Thái Tổ không hề dùng những cực hình lăng trì, voi dầy, xé xác

_-Vua Lê Thái Tổ dùng đức nhân trị thiên hạ

_-vua Lê Thái Tổ không bao giờ giết hại con cái người phản nghịch

_-vua ta chưa từng giết oan một người nào (theo sử thần nhà Lê)

_-lời vua ta giảng dạy cho dân chúng : ‘bản tâm của người nhân đức là không muốn giết người bao giờ’

_-vua ta chia đất cấp ruộng cho dân chúng

...

ĐVSKTT = Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

ĐVTS = Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

LTHCLC = Lịch triều hiến chương loại chí

CM = CMục = Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục

CNKBVN = Các nhà khoa bảng Việt nam

HSTH = Truyện ‘‘Hán Sở Tranh Hùng’’

ĐCLQ = Đông Châu Liệt Quốc

THC = Tề Hoàn-công

NTh = Ninh-thích

Dẫn nhập : Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê

82) Bằng chứng tỏ rõ 100% là nhà Mạc đã sửa đổi thêm bớt Đại Việt Sử Ký Toàn Thư và nhà Trịnh là đồng loã của nhà Mạc

83) Người đầu tiên chưởi bới Vua Lê Thái Tổ là Tống Lệnh Vọng, Lệnh Vọng làm quan cho nhà Mạc, thế mà ‘lời bàn’ của hắn được đưa vào Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

( Sử nhà Lê chính thống trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư , bản in Chính Hòa (năm 1697), là bản của Nhà Mạc (Tống Lệnh Vọng) , sửa đi vài niên hiệu và vài điểm về Mạc Đăng Dung; _Quốc sử nhà Trịnh 4 )

Mục Lục ‘Đại Việt Sử Ký Toàn Thư quốc sử nhà Trịnh’

Dẫn nhập : Đời Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn

89) Thời thịnh trị hoan lạc ở nước ta là triều Vua Lê Thái Tổ và Vua Lê Thái Tông. Thái Tông chớ chẳng phải Thánh Tông

112) Vua Lê Thái Tông là bậc minh quân, rất nhân từ, không hề đam mê tửu sắc, ngược lại với lời vu khống của Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, quốc sử của nhà Trịnh

Dẫn nhập : Trần Nguyên Hãn là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần

Xem :

105) Trần Nguyên Hãn là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần, Lý do và Hậu quả

Trần Nguyên Hãn là kẻ tử thù của nhà Hậu Trần, do đó không được người đương thời trọng vọng

Lời phi lộ : Khí tượng Anh-hùng !

Bài Luận Anh-hùng này có thể lấy tựa đề :

Ở đời muôn sự của chung

Hơn nhau một tiếng Anh-hùng mà thôi!

(Ca dao)

Nhưng tôi lại lựa một câu văn trang nhã :

Nguyệt tợ loan cung bất xạ nhân !

(Trăng như vòng cung chẳng bắn người)

(Tác giả là Nguyễn Chiêu Huấn, ông dùng câu văn này để đối lại "Vũ vô kiềm tỏa năng lưu khách" của thầy học Đàm Thận Huy)

Lý do là ‘bất xạ nhân’ nói lên Khí tượng Anh-hùng, Khí tượng Đại Trượng Phu, như hai câu thơ :

Xuất động khôn tìm tay địch thủ,

Hễ tha người được tất tha ngay

(trích Hiệp Khách Hành, tiểu thuyết võ hiệp Kim Dung)

Nhất là người Phật-tử Anh-hùng thì phải có tâm ‘bất xạ nhân’ ...

I) Truyện Thuyết Đường : 3 anh-hùng

Thuyết Đường , tiểu thuyết lịch sử, lấy võ công mà định Anh-hùng. Cách định Anh-hùng này rất là diễu dở, không nói đến làm gì ...

Bàn về những nhân vật chính trong truyện Thuyết Đường , ta có thể chấm 3 anh-hùng :

a) Chỉ có Đơn Hùng Tín, ơn oán phân minh, tín nghĩa rõ rệt, khí khái giữ vững đến phút cuối cùng : Anh-hùng !

b) Dương Bá Đương một lòng phò chúa, chịu chết dưới muôn nghìn mũi tên, Võ Trạng-nguyên, Văn Bảng-nhãn : Anh-hùng !

c) Hùng Hượt Hải đứng chịu tấm Bảng nghìn cân để cứu muôn người : Anh-hùng !

Còn kỳ dư :

_-La Thành một đao chém bay đầu Đơn Hùng Tín, quả là vong ơn bội nghĩa

_-Từ Mậu Công nhất định giết Đơn Hùng Tín, quả là bạn xấu

_-Tần Thúc Bảo cư xử không trọn vẹn

đều chẳng phải Anh-hùng !

II) Vua Lê Thái Tổ và 50 võ tướng văn thần , cùng 600 quân khởi nghĩa : anh hùng cứu quốc

Vua Lê Thái Tổ khởi nghĩa đầu năm 1418, xưng vương, lúc ấy chỉ với 600 quân, chống lại đế quốc hùng mạnh nhất thế giới thời bấy giờ. Rõ ràng là châu chấu đá xe ! Rõ ràng là không tưởng !

Tình trạng không tưởng như vậy, thì 1) một là những người theo Vua Lê Thái Tổ là điên cuồng 2) hai là họ là anh hùng cứu quốc nghĩa khí can vân, họ còn có tài nhìn người, biết rằng vua ta có thể chuyển nguy thành an, đem lại thái bình hạnh phúc cho dân tộc

Vì cuộc khởi nghĩa thành công vẻ vang nên Vua Lê Thái Tổ và 50 võ tướng văn thần , cùng 600 quân khởi nghĩa đều là anh hùng cứu quốc nghĩa khí can vân ...

III) Muôn sự chẳng là của chung

Ca dao :

Ở đời muôn sự của chung

Hơn nhau một tiếng Anh-hùng mà thôi!

Nhưng Muôn Sự chẳng là của chung

Bởi vậy, kẻ Anh-hùng vẫn phải mãi mãi nghĩ đến việc kiếm miếng ăn manh áo, chẳng thể lấy của của người mà dùng. Lại còn có khi ngoài vợ con, còn có mẹ già phải phụng dưỡng. Do đó, biết bao não phiền ...

Trong ĐCLQ , Ngũ Tử Tư đã từng lợi dụng nhiều tráng sĩ, cấp dưỡng cho họ, cho mẹ già của họ, rồi dùng họ (hy sinh họ) để mưu đồ ngôi vua cho Hạp Lư !

Ngũ Tử Tư tính khí có tàn nhẫn, vì mong báo thù nhà mà tàn nhẫn, hi sinh nhiều tráng sĩ (họ có thể xem là bạn của Ngũ Tử Tư ) ; Ngũ Tử Tư chẳng phải Anh-hùng ! Những người tráng sĩ như Chuyên Chư, bị Ngũ Tử Tư lợi dụng, họ vẫn là Anh-hùng , nhưng không trọn vẹn, như viên ngọc liên thành có tì vết. Không phải lỗi của họ, chẳng qua cuộc đời ác trược này như thế đó !

IV) Giai nhân xế bóng , hào kiệt cùng đường

Trong cuộc đời ác trược này, có những lúc mà con người ta không biết

phải làm sao

Những lúc hào kiệt cùng đường, thì thấy rõ sự hiển hiện của kẻ tiểu nhân. Tiểu nhân thì đắc chí, thấy người khốn đốn thì nhào tới chê bai ; chê gì ? _-chê rằng kém đức (do kém đức nên bị khốn đốn)

(Sự thực, thì bọn họ hiểu lầm Phật-pháp : nhầm lẫn phước và đức. Không những thế, họ làm sai giáo chỉ nhà Phật : thấy người khốn đốn chẳng thương mà còn chê bai ! Tôi biết nhiều người như vậy, bình thường họ tự xưng là cư sĩ, tu hành, biết tu hành, và tu hành cao. Đụng chuyện (nhỏ nhỏ) thấy ngay rằng họ có biết tu hành gì đâu ...)

Không phải chỉ chê mà họ còn giảng đạo nữa. Mạnh Tử nói ‘cái bệnh của người ta là muốn làm thầy kẻ khác’, thấy người khốn đốn thì khoái quá, nhào vào giảng đạo liền

Hào kiệt cùng đường, thì thấy nhiều cảnh trớ trêu ...

V) Đời không hiền-sĩ, Đất thiếu minh-quân

‘Đời không hiền-sĩ, Đất thiếu minh-quân’ xuất xứ từ một bài ca của Ninh-Thích, hiền-sĩ Ninh-Thích dùng câu này để thử lòng Tề Hoàn-công
=-=-=-=-= Đông Châu Liệt Quốc :

[Quản-trọng đem quân qua núi Dao-sơn , có tiếp được một người nước Vệ, tên là Ninh-thích, là nhân tài , bèn viết thư tiến cử Ninh-thích cho Tề hoàn-công.]

Cách ba ngày sau, đại binh của Tề Hoàn-công kéo đến .
Ninh-Thích lại gõ sừng trâu ca hát vang trời .
Hát rằng :
       Mặt Thường-lan nhấp nhô đá trắng
       Thân lý-ngư thầm lặng xuôi dòng
       Đời không hiền-sĩ
       Đất thiếu minh-quân
       Thương thân, ta lại tủi thầm
       Hỡi con trâu trắng
       Hỡi cụm rừng thâm
       Hùng anh sống với âm thầm mãi ư ?
Tề hoàn-công nghe giọng ca lấy làm lạ , khiến kẻ tả hữu bắt dẫn đến hỏi thăm họ tên, quê quán.
Ninh-thích tâu :
- Tôi người nước Vệ, lưu lạc nơi đây .
Tề hoàn-công hỏi :
- Ngươi là một đứa chăn trâu, cớ sao lại dám chê bai thiên hạ ?
Ninh-thích nói :
- Tôi đâu có chê bai . Tôi chỉ tiếc rằng đời nay không có người hiền.
Tề hoàn-công hỏi :
- Sao ngươi lại dám chê rằng "đời thiếu minh-quân" , trong lúc Thiên-tử nhà Châu đang trị vì thiên-hạ, còn ta một nước chư hầu giàu mạnh, trên phục tùng Thiên-tử, dưới chế-ngự chư-hầu đem lại thái bình cho thiên hạ.
Ninh-thích nói :
- Một minh-quân tất phải biết mình, hiểu người rõ được thời bình, thấy được lúc biến, đem ân-đức rãi khắp nhân gian, lấy lòng nhân mà trị thiên hạ. Như nhà Châu hiện nay vận nước mỗi lúc một suy, trong thì dân tình không phục, ngoài thì chư hầu bất tuân, tài trị nước không có, sao gọi là minh-quân ? Đến như Chúa-công, giết anh ruột mình mà cướp ngôi , mượn uy thiên-tử để chế ngự chư hầu, nhưng chư hầu đều không phục, sao gọi là giàu mạnh ?
Tề hoàn-công nghe nói nỗi giận mắng lớn :
- Đứa thất phu, dám nói càn.
Liền hô kẻ tả hữu bắt Ninh-thích đem chém.
Ninh-thích không chút sợ hãi, ngước mặt lên trời than :
- Ngày xưa vua Kiệt giết Long-bàng, vua Trụ giết Tỉ-can, nay tôi cùng với hai ông ấy kể là ba người ?

Thấp-bằng thấy thế tâu với Tề hoàn-công : ... =-=-=-=-=

Đạo nhập thế cần hiền-sĩ, minh-quân. Có 3 trường hợp xấu :

_-không hiền-sĩ, không minh-quân

_-không hiền-sĩ, có minh-quân

_-có hiền-sĩ, không minh-quân

Cả 3 trường hợp này đều hỏng bét

Lúc Ninh-thích ca ‘Đời không hiền-sĩ, Đất thiếu minh-quân’, thì thật ra Đời có hiền-sĩ, Đất có minh-quân : hiền-sĩ thì ít nhất có Bảo Thúc Nha, Ninh-thích , Thấp-bằng ; còn minh-quân có Tề hoàn-công (ông vua này, vốn chẳng phải là minh-quân, nhưng khi nào có Bảo Thúc Nha, Quản-trọng, Thấp-bằng bên cạnh thì thành minh-quân)

Ninh-thích là Anh-hùng, vì thà chết đi còn hơn thờ vua u tối

Ngoài ra Ninh-thích biết đạo làm minh-quân phải như thế nào (‘lấy lòng nhân mà trị thiên hạ’)

VI) Đời có hiền-sĩ, Đất có minh-quân

Vào thời Ninh-thích, Thấp-bằng, Đời có hiền-sĩ, Đất có minh-quân

=-=-=-=-= Đông Châu Liệt Quốc :

Thấp-bằng thấy thế tâu với Tề hoàn-công :
- Người ấy lời nói không dua mị, lòng không sợ uy nghiêm, chắc không phải là kẻ tầm thuờng, xin Chúa-công chớ nên giết.
Tề hoàn-Công sực nghĩ lại cơn giận đã nguôi, bước tới mở trói cho Ninh-thích, và nói :
- Ta thử Khanh đó thôi . Khanh quả là một người khí phách.
Ninh Thích thò vào túi lấy phong thư của Quản-trọng dâng cho Tề hoàn-công.

Tề hoàn-công tiếp lấy đọc. Trong thư viết :
Tôi phụng mệnh đem quân qua núi Dao-sơn , có tiếp được một người nước Vệ, tên là Ninh-thích. Người nầy là một nhân tài trong thiên hạ , không phải những kẻ chăn trâu tầm thường, xin Chúa-công thu dụng, đừng để người ấy đi nước khác mà hối tiếc.
Tề hoàn-công nói :
- Khanh đã có bức thư của Trọng-phụ sao không tâu trình cho sớm ?
Ninh-thích nói :
- Tôi nghe nói vua hiền chọn người ngay , tôi trung chọn Chúa có đức . Nếu Chúa-công ghét người thẳng , ưa kẻ nịnh , thì thà tôi chết đi còn hơn là đưa thư để được trọng dụng.
Tề hoàn-công rất đẹp lòng, truyền ngồi vào một cỗ xe theo sau . Tối hôm ấy đóng quân lại nghỉ, Tề hoàn-công sai thắp đuốc tìm mũ áo để phong chức cho Ninh-Thích. =-=-=-=-=

Thấp-bằng cũng là Anh-hùng vì 1) không ghen ghét với hiền tài Ninh-thích 2) muốn vua mình có nhiều người hiền phò tá 3) có lòng nhân

(Còn tiếp)

* Lê Anh Chí *.

_____________

Sách tham khảo :

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Sử quan đời Trần và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

Lam Sơn Thực Lục, Nguyễn Trãi viết theo lời kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Bình Ngô Đại Cáo, vua Lê Thái Tổ (Nguyễn Trãi soạn văn) (có thể bị sửa đổi)

Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận, Lê Tung

Việt sử Tiêu án, Ngô Thì Sĩ

Dư Địa Chí, Nguyễn Trãi (bị sửa đổi)