Ngô Tiên chúa (húy Ngô Quyền) là vua đại anh hùng nhưng nhà Ngô chẳng được dân chúng yêu thương gì cho lắm

Ngô Tiên chúa (húy Ngô Quyền) là vua đại anh hùng nhưng nhà Ngô chẳng được dân chúng yêu thương gì cho lắm

Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

Dẫn nhập : Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê

Dẫn nhập : Đời Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn

I) Tướng Dương Đình Nghệ có thể xem là vua nước Việt (932-937)

II) Ngô Tiên chúa (húy Ngô Quyền) giết nghịch thần và đem lại độc lập cho nước nhà, xưng vương (939)

III) Ngô Tiên chúa và chiến thắng Bạch Đằng-giang

IV) Ngô Tiên chúa là vua đại anh hùng

V) Dương Tam Kha cướp ngôi (6 năm)

VI) Ngô Xương Văn khôi phục nhà Ngô (951)

VII) Hậu Ngô Vương : Thiên Sách Vương và Nam Tấn Vương (951-965)

VIII) Loạn 12 sứ quân [966-967]

IX) Ngô Tiên chúa là vua đại anh hùng nhưng nhà Ngô chẳng được dân chúng yêu thương gì cho lắm

__________________________________________

Bài viết này mở đầu một loạt bài nhận định về các triều đại nước ta, xem triều đại nào có chính sách cai trị tốt đẹp ; một phương pháp để biết điều này là xem xem triều đại có được dân chúng yêu thương cảm phục hay không. Trong bài, tôi dùng danh hiệu Ngô Tiên chúa để chỉ Tiền Ngô Vương (húy Ngô Quyền), đây là cách gọi của sử gia nhà Lê, Vũ Quỳnh và Lê Tung. Bài này xác định rằng Ngô Tiên chúa là vua đại anh hùng và Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn là người nhân từ, hiếu đễ hiếm có trong lịch sử ...

ĐVSKTT = Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

ĐVTS = Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

LTHCLC = Lịch triều hiến chương loại chí

CM = CMục = Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục

CNKBVN = Các nhà khoa bảng Việt nam

VQ và LT = sử gia nhà Lê, Vũ Quỳnh và Lê Tung

VGTKTL = Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận, Lê Tung

Dẫn nhập : Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư được (bị) xuất bản năm 1697, dưới thời Trịnh Căn, do nhóm Lê Hi ‘biên soạn’, là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê (nhóm Lê Hi , 13 người, chẳng có người nào là sử thần)

82) Bằng chứng tỏ rõ 100% là nhà Mạc đã sửa đổi thêm bớt Đại Việt Sử Ký Toàn Thư và nhà Trịnh là đồng loã của nhà Mạc

83) Người đầu tiên chưởi bới Vua Lê Thái Tổ là Tống Lệnh Vọng, Lệnh Vọng làm quan cho nhà Mạc, thế mà ‘lời bàn’ của hắn được đưa vào Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

( Sử nhà Lê chính thống trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư , bản in Chính Hòa (năm 1697), là bản của Nhà Mạc (Tống Lệnh Vọng) , sửa đi vài niên hiệu và vài điểm về Mạc Đăng Dung; _Quốc sử nhà Trịnh 4 )

Mục Lục ‘Đại Việt Sử Ký Toàn Thư quốc sử nhà Trịnh’

Dẫn nhập : Đời Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn

Vua Lê Thái Tổ là bậc Đại anh hùng , bậc Đại trượng phu, bậc thánh vương ...

89) Thời thịnh trị hoan lạc ở nước ta là triều Vua Lê Thái Tổ và Vua Lê Thái Tông. Thái Tông chớ chẳng phải Thánh Tông

201) Thời thịnh trị hoan lạc ở nước ta 2, là đời Vua Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông _-Thái Tông chớ chẳng phải Thánh Tông

112) Vua Lê Thái Tông là bậc minh quân, rất nhân từ, không hề đam mê tửu sắc, ngược lại với lời vu khống của Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, quốc sử của nhà Trịnh

I) Tướng Dương Đình Nghệ có thể xem là vua nước Việt (932-937)

====== ĐVSKTT:

Tân Mão, [931], (Đường Minh Tông Tự Nguyên, Trường Hưng năm thứ 2). Mùa đông, tháng 12, Dương Đình Nghệ nuôi 3 nghìn con nuôi, mưu đồ việc khôi phục. Lý Tiến biết, sai chạy ngựa báo cho vua Hán. Năm ấy, Đình Nghệ đem quân vây Tiến. Vua Hán sai Thừa chỉ Trần Bảo đem quân sang cứu, chưa đến nơi, thành đã mất. Tiến trốn về nước. Bảo đến vây thành, Đình Nghệ đưa quân ra đánh, Bảo thua chết. Từ đó Đình Nghệ tự xưng là Tiết độ sứ, trông coi việc châu ... ======

Lời bàn :

1) Tướng Dương Đình Nghệ có thể xem là vua nước Việt (932-937), mặc dù chỉ tự xưng là Tiết độ sứ

2) Trước đó, họ Khúc cai trị nước ta hơn 50 năm (theo Việt sử Tiêu án, Ngô Thì Sĩ) ,cũng chỉ tự xưng là Tiết độ sứ, được sử gia nhà Lê, Vũ Quỳnh và Lê Tung, coi là một triều đại chính thống của ta. Ông Dương Đình Nghệ là tướng cũ của Khúc Hạo

3) Ngô Tiên chúa (húy Ngô Quyền) chắc là con nuôi của Ông Dương Đình Nghệ, còn là con rể của ông.

II) Ngô Tiên chúa (húy Ngô Quyền) giết nghịch thần và đem lại độc lập cho nước nhà, xưng vương (939)

a) giết nghịch thần và đem lại độc lập cho nước nhà, xưng vương

Mùa xuân, tháng 3, năm Đinh Dậu, [937], nha tướng của Ông Dương Đình Nghệ là Kiều Công Tiễn giết ông để cướp chức. Ngô Tiên chúa khởi binh từ Ái Châu giết nghịch thần và sau đại thắng Bạch Đằng-giang đem lại độc lập cho nước nhà, xưng vương (939) , đóng đô ở Loa Thành.

b) Thân thế

====== ĐVSKTT:

Họ Ngô, tên húy là Quyền, người Đường Lâm, đời đời là nhà quý tộc. Cha là Mân làm chức châu mục ở bản châu. Khi vua mới sinh có ánh sáng lạ đầy nhà, trạng mạo khác thường, có 3 nốt ruồi ở lưng, thầy tướng cho là lạ, bảo có thể làm chủ một phương, nên mới đặt tên là Quyền. Đến khi lớn lên, khôi ngô, mắt sáng như chớp, dáng đi thong thả như hổ, có trí dũng, sức có thể nâng được vạc; làm nha tướng của Dương Đình Nghệ, được Đình Nghệ gả con gái và cho quyền quản Ái Châu. Đến đây giết Kiều Công Tiễn, tự lập làm vương, đóng đô ở Loa Thành. ======

III) Ngô Tiên chúa và chiến thắng Bạch Đằng-giang

a) Lưu Hoằng Tháo làm Giao Vương Tĩnh Hải quân tiết độ sứ, sang đánh

Mậu Tuất, [938], Mùa đông, tháng 12, nha tướng của Ông Dương Đình Nghệ là Ngô Quyền từ Ái Châu cất quân đánh Công Tiễn. Vua Nam Hán là Lưu Cung muốn nhân khi nước ta có loạn chiếm lấy nước ta, bèn phong cho con là Lưu Hoằng Tháo làm Giao Vương Tĩnh Hải quân tiết độ sứ, đem quân sang cứu Công Tiễn. Vua Hán tự làm tướng, đóng ở Hải Môn để làm thanh viện. Hoằng Tháo đem chiến thuyền theo sông Bạch Đằng mà vào, nhưng vua Ngô đã giết Kiều Công Tiễn rồi.

b) Ngô Tiên chúa chiến thắng Bạch Đằng-giang

Vua sai người đem cọc lớn vạt nhọn đầu bịt sắt đóng ngầm trong lòng sông trước cửa biển, lợi dụng nước thủy triều lên xuống mà phá giặc.

Khi nước triều lên, vua sai người đem thuyền nhẹ ra khiêu chiến, giả thua chạy để dụ địch đuổi theo. Hoằng Tháo tiến quân vào. Khi binh thuyền đã vào trong vùng cắm cọc, nước triều rút, cọc nhô lên, quân ta ập ra tiến đánh, chiến đấu rất hăng. Quân Hoằng Tháo không kịp sửa thuyền mà nước triều rút xuống rất gấp, thuyền đều mắc vào cọc mà lật úp, rối loạn tan vỡ.

Vua thừa thắng đuổi đánh, bắt được Hoằng Tháo giết đi. Vua Hán thương khóc, thu nhặt quân lính còn sót rút về.

c) Ngô Tiên chúa dụng binh như thần

Chiến thắng Bạch Đằng giang là chiến thắng lẫy lừng nhất của ta, từ ngày ta giao chiến với nhà Tần (của Tần Thủy Hoàng) đến năm 939, và chứng tỏ rằng Ngô Tiên chúa dụng binh như thần: thông binh pháp và mưu kế diệu kỳ.

IV) Ngô Tiên chúa là vua đại anh hùng

a) Ngô Tiên chúa là vua anh hùng

Ngô Tiên chúa (húy Ngô Quyền) giết nghịch thần và chiến thắng lẫy lừng quân Tàu ở Bạch Đằng giang , đem lại độc lập cho nước nhà, xưng vương (939) ; vua xứng đáng được gọi là Anh-hùng

b) Ngô Tiên chúa không những là vua anh hùng, mà còn là vua đại anh hùng , vì vua có cơ nghiệp lớn lao truyền đời : từ ngày Ngô Tiên chúa chiến thắng Bạch Đằng giang , đến gần 500 năm về sau, nước ta không bị Taù đô hộ . Ta có thể nói rằng vua Ngô đã tạo nên lòng tự tin , lòng ái quốc cho anh hùng hào kiệt nước ta, từ dạo ấy, để các anh hùng có thể dùng tài thao lược đánh đuổi được đại binh Tàu !

Nhà Ngô chỉ làm vua có hơn 20 năm, nhưng Ngô Tiên chúa quả là vua đại anh hùng của nước ta !

V) Dương Tam Kha cướp ngôi (6 năm)

Ngô Tiên chúa là vua đại anh hùng, nhưng chỉ làm vua được 6 năm thì băng hà, thọ 47 tuổi.

Dương Tam Kha, là anh/em của Dương hậu, cướp ngôi, tiếm xưng là Bình Vương. Con trưởng của Ngô Tiên chúa là Ngô Xương Ngập chạy về Nam Sách Giang, trú ngụ ở nhà Phạm Lệnh Công ở Trà Hương. Dương Tam Kha sai quân tướng truy nã Ngô Xương Ngập, nhiều lần đến nhà Phạm Lệnh Công mà chẳng thành công.

Dương Tam Kha lại nhận con thứ hai của Ngô Vương là Xương Văn làm con nuôi.

VI) Ngô Xương Văn khôi phục nhà Ngô (951)

Canh Tuất [950], Dương Tam Kha sai Ngô Xương Văn và hai chỉ huy sứ là Dương Cát Lợi, Đỗ Cảnh Thạc đem quân đi đánh hai thôn Đường, Nguyễn ở Thái Bình. Đến Từ Liêm, hoàng tử Xương Văn mưu cùng hai tướng quay về đánh úp, bắt được Tam Kha. Mọi người muốn giết đi, Xương Văn nói: "Bình Vương đối với ta có ơn, sao nỡ giết". Bèn giáng làm Chương Dương Công, lại ban cho thực ấp (nay là Chương Dương độ) .

Lời bàn :

Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn không giết Tam Kha, lại phong làm Chương Dương Công, quả là người nhân đức !

VII) Hậu Ngô Vương : Thiên Sách Vương và Nam Tấn Vương (951-965)

Vua đã truất bỏ Tam Kha, lên ngôi vua, xưng là Nam Tấn Vương, lại rước anh là Xương Ngập về Kinh sư, cùng làm vua (Ngô Xương Ngập xưng là Thiên Sách Vương). Sử chép là Hậu Ngô Vương. Ít lâu sau, Thiên Sách Vương chuyên quyền làm uy, Nam Tấn Vương không được dự chính sự nữa. Giáp Dần, năm thứ 4 [954], Thiên Sách Vương băng hà. Nam Tấn Vương lại một mình làm vua

Lời bàn :

Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn trước không giết Tam Kha, nay lại rước anh về cùng làm vua, quả là người nhân hiếu !

VIII) Loạn 12 sứ quân [966-967]

Ất Sửu, năm thứ 15 [965], Vua đem quân đi đánh hai thôn Đường và Nguyễn ở Thái Bình, mới vào đến cõi, đỗ thuyền lên bộ đánh, bị phục binh tay nỏ bắn trúng chết.

Nam Tấn Vương băng hà, Ngô Xương Xí là con Thiên Sách Vương lên làm vua. Nhưng các hùng trưởng đua nhau nổi dậy chiếm cứ quận ấp để tranh quyền nước, gọi là sứ quân ; có tất cả 12 sứ quân :

Chính vua Ngô Xương Xí cũng trở thành sứ quân chiếm Binh Kiều

Kiểu Công Hãn (xưng là Kiểu Tam Chế) chiếm Phong Châu (nay là huyện Bạch Hạc);

Nguyễn [25b] Khoan (xưng là Nguyễn Thái Bình) chiếm Tam Đái

Ngô Nhật Khánh (xưng là Ngô Lãm Công) chiếm Đường Lâm(có sách chép là chiếm Giao Thủy)

Tướng nhà Ngô là Đỗ Cảnh Thạc cũng làm sứ quân , xưng là Đỗ Cảnh Công, chiếm Đỗ Động Giang ...

Lại bàn thêm về Nam Tấn Vương :

Sau khi Nam Tấn Vương băng hà, Ngô Xương Xí là con Thiên Sách Vương lên làm vua, các tướng Ngô không ai phản đối ; có nghĩa là trước đó Nam Tấn Vương đã phong Ngô Xương Xí làm thái tử : ông vua Nam Tấn Vương này thật là người tốt :

Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn trước không giết Tam Kha là người nhân , Nam Tấn Vương rước anh về cùng làm vua, quả là hiếu đễ ! và phong con anh là Ngô Xương Xí làm thái tử thiệt là hết lòng với anh

IX) Ngô Tiên chúa là vua đại anh hùng nhưng nhà Ngô chẳng được dân chúng yêu thương gì cho lắm

Nhà Ngô chẳng được dân chúng yêu thương gì cho lắm, Bằng chứng :

a) Sau khi Ngô Tiên chúa băng hà, Dương Tam Kha, là anh/em của Dương hậu, cướp ngôi, tiếm xưng là Bình Vương : người dân chẳng có phản ứng gì, ta có cảm tưởng rằng họ chẳng ghét hận Dương Tam Kha gì cho lắm. Lý do có thể là : Tướng Dương Đình Nghệ có thể xem là vua nước Việt (932-937), Dương Tam Kha, con Dương Đình Nghệ, làm vua thì đối với người dân chẳng có phải là tội lỗi lớn lao _-nhiều người có thể xem chuyện Dương Tam Kha làm vua cũng là đúng thôi

b) Sau khi Nam Tấn Vương băng hà, Ngô Xương Xí là con Thiên Sách Vương lên làm vua, nhưng các hùng trưởng đua nhau nổi dậy chiếm cứ quận ấp để tranh quyền nước, gọi là sứ quân ; Loạn 12 sứ quân này cho thấy rằng nhà Ngô chẳng được dân chúng yêu thương gì cho lắm

c) Cho đến tướng nhà Ngô là Đỗ Cảnh Thạc cũng làm sứ quân ! Ngay đến võ tướng công thần của nhà Ngô cũng chẳng chịu tận trung !

* Lê Anh Chí *.

_____________

Sách tham khảo :

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Sử quan đời Trần và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

Lam Sơn Thực Lục, Nguyễn Trãi viết theo lời kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Bình Ngô Đại Cáo, vua Lê Thái Tổ (Nguyễn Trãi soạn văn) (có thể bị sửa đổi)

Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận, Lê Tung

Việt sử Tiêu án, Ngô Thì Sĩ

Dư Địa Chí, Nguyễn Trãi (bị sửa đổi)

Đại Việt Sử Lựơc, tác giả khuyết danh (thời Trần Phế Đế)