Đinh Tiên Hoàng là vua anh hùng nhưng nhà Đinh có việc làm thất nhân tâm

Đinh Tiên Hoàng là vua anh hùng nhưng nhà Đinh có việc làm thất nhân tâm

Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

Dẫn nhập : Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê

Dẫn nhập : Đời Vua Lê Thái Tổ , Lê Thái Tông là thời Nghiêu Thuấn

I) Thân thế Đinh Tiên Hoàng

II) Vạn-thắng-vương lên ngôi Hoàng-đế (968) : Đại Cồ Việt , kinh đô Hoa Lư

III) Thông hiếu với Tống-triều, lập năm hoàng hậu

IV) Mẹ Ngô Nhật Khánh làm hoàng hậu , anh Ngô Xương Xí làm Khuông Việt đại sư

V) Nhà Đinh có 50 vạn quân (Đại Việt Sử Ký Toàn Thư chép là 1 triệu)

VI) Đinh Tiên Hoàng có việc làm tàn nhẫn _-thất nhân tâm

VII) Nam-việt-vương Liễn giết em là Hạng Lang : Tội lớn

VIII) Đinh Tiên Hoàng bị hành thích

IX) Đinh Phế-đế : Thập đạo tướng quân Lê Hoàn được quân tướng bầu lên làm vua

__________________________________________

Bài này viết về nhà Đinh, là bài thứ hai trong loạt bài nhận định về các triều đại nước ta, xem triều đại nào có chính sách cai trị tốt đẹp ; tôi đưa ra đây một xác định hiển nhiên : nhà Đinh có việc làm tàn nhẫn, thất nhân tâm (nhưng các sử gia hiện đại đều không chê bai vua Đinh ! Lý do là vì Trần Trọng Kim đã phê bình rất nhẹ nhàng việc làm này, xem như là đúng là phải) ; chính vì nhà Đinh có việc làm tàn nhẫn này mà Thập đạo tướng quân Lê Hoàn mới được quân tướng bầu lên làm vua.

Câu chuyện bắt đầu từ lúc Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn băng hà và nước ta có loạn 12 sứ quân. Ông Đinh Bộ Lĩnh theo Sứ-quân Trần Minh-công và trở thành con rể của Trần Minh Công. Sau khi Trần Minh Công mất, Đinh Bộ Lĩnh lên cầm quyền (Trần Minh Công không có con trai nối dõi), đưa quân về Hoa Lư, chiêu mộ thêm binh lính, chống nhà Ngô và các sứ quân khác ...

ĐTH = Đinh Tiên-hoàng

ĐVSKTT = Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

ĐVTS = Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

LTHCLC = Lịch triều hiến chương loại chí

KĐVSTGCM = CM = CMục = Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục

CNKBVN = Các nhà khoa bảng Việt nam

TTK = Trần Trọng Kim

I) Thân thế Đinh Tiên Hoàng

Đinh Tiên Hoàng , húy Đinh bộ Lĩnh, là người ở động Hoa-lư (huyện Gia-viễn, tỉnh Ninh-bình), con ông Đinh công Trứ (làm thứ-sử Hoan-châu về đời tướng Dương đình Nghệ và đời Ngô Tiên chúa (húy Ngô Quyền)). Đinh công Trứ mất sớm, Bộ Lĩnh theo mẹ về quê ở,

===-=-= Đại Việt Sử Ký Toàn Thư:

...Vua mồ côi cha từ bé, mẹ họ Đàm đưa gia thuộc vào ở cạnh đền sơn thần trong động. Vào tuổi nhi đồng, vua thường cùng bọn trẻ con chăn trâu ngoài đồng. Bọn trẻ tự biết kiến thức không bằng vua, cùng nhau suy tôn làm trưởng. Phàm khi chơi đùa, thường bắt bọn chúng chéo tay làm kiệu khiêng và cầm hoa lau đi hai bên để rước như nghi trượng thiên tử. Ngày rỗi, thường kéo nhau đi đánh trẻ con thôn khác, đến đâu bọn trẻ đều sợ phục, hàng ngày rủ nhau đến phục dịch kiếm củi thổi cơm. Bà mẹ thấy vậy mừng lắm, mổ lợn nhà cho chúng ăn. Phụ lão các sách bảo nhau: "Đứa bé này khí lượng như thế ắt làm nên sự nghiệp, bọn ta nếu không theo về, ngày sau hối thì đã muộn". Bèn dẫn con em đến theo, rồi lập làm trưởng ở sách Đào Áo ... ===-=-=

Sau vua cùng với con là Liễn theo Sứ-quân Trần Minh-công ở Bố-hải khẩu (Phủ Kiến-xương, Thái-bình), được tham dự binh quyền. Ông Đinh Bộ Lĩnh cưới Trần Nương và trở thành con rể của Trần Minh Công.

II) Vạn-thắng-vương lên ngôi Hoàng-đế (968) : Đại Cồ Việt , kinh đô Hoa Lư

Sau khi Trần Minh Công mất, Đinh Bộ Lĩnh lên cầm quyền (Trần Minh Công không có con trai nối dõi), đưa quân về Hoa Lư, chiêu mộ thêm binh lính, chống nhà Ngô và các sứ quân khác. Chỉ trong hai năm, ông Đinh Bộ Lĩnh lần lượt đánh thắng 11 sứ quân khác, được xưng tụng là Vạn Thắng Vương. Chiến tranh kết thúc, Vạn-thắng-vương lên ngôi Hoàng-đế (968) , đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt , đóng đô ở Hoa Lư.

Tuy được gọi là Vạn Thắng Vương, nhưng vua khi đánh trận, thường dụ hàng _-giống như Vua Lê Thái Tổ sau này (‘không đánh mà thắng’ là nguyên tắc chính yếu và là kế sách cao siêu trong Tôn Tử Binh Pháp)

Từ 1000 năm nay, Đinh Tiên Hoàng là vua thứ hai xưng Hoàng-đế (trước đó, có Lý Nam đế xưng Hoàng-đế vào năm 544).

Từ đó, nuớc ta được gọi là Đại Cồ Việt , đến đời Lý Thánh Tông mới đổi là Đại Việt.

III) Thông hiếu với Tống-triều, lập năm hoàng hậu

Tiên-hoàng xây cung-điện, chế triều-nghi, định phẩm-hàm quan võ quan văn, phong cho con trưởng là Đinh Liễn làm Nam-việt-vương , phong cho Nguyễn Bặc làm Định quốc công, và Lê Hoàn làm Thập-đạo tướng-quân.

Năm canh-ngọ (970) Tiên-hoàng đặt niên-hiệu là Thái-bình nguyên-niên, và đặt năm ngôi Hoàng-hậu, là Đan Gia, Trinh Minh, Kiều Quốc, Cồ Quốc và Ca Ông.

Trong khi vua Đinh Tiên-hoàng đánh dẹp 11 Sứ-quân ở nước ta, thì ở bên Tàu, ông Triệu khuôn Dẫn được quân tướng bầu lên làm vua, nối nghiệp nhà Hậu-Chu, tức là vua Thái-tổ nhà Tống. Đến năm canh-ngọ (970) Tống Thái-tổ sai tướng là Phan Mỹ sang đánh lấy Nam-Hán.

Vua Tiên-hoàng sai sứ sang thông hiếu với Tống-triều. Năm nhâm-thân (972), Tiên-hoàng lại sai Nam-việt-vương Đinh Liễn sang cống nhà Tống. Vua nhà Tống phong cho Tiên-hoàng làm Giao-chỉ quận vương và phong cho Nam-việt-vương làm Tĩnh-hải-quân Tiết-độ-sứ, An-nam đô-hộ. Từ đó nước ta cứ giữ lệ sang triều cống nước Tàu.

IV) Mẹ Ngô Nhật Khánh làm hoàng hậu , anh Ngô Xương Xí làm Khuông Việt đại sư

Trong những người được phong thời ấy, có 2 nhân vật quan trọng, có liên hệ với nhà Ngô :

Mẹ Ngô Nhật Khánh làm hoàng hậu (một trong 5 hoàng hậu), anh của Ngô Xương Xí làm (được tôn phong làm) Khuông Việt đại sư

_-Ngô Nhật Khánh , tương truyền là con của Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn, bản thân làm phò mã nhà Đinh ; Mẹ Ngô Nhật Khánh, vợ góa của Nam Tấn Vương, làm hoàng hậu

_-Tăng thống Ngô Chân Lưu, anh cả của Ngô Xương Xí, được tôn phong làm Khuông Việt đại sư. Tăng thống đi tu từ thuở nhỏ, nên dù là con trưởng Thiên Sách Vương, chưa hề làm vua và Ngô Xương Xí được xem là con cả trong nhà. Tăng thống là nhân tài kiệt xuất nên nếu nối ngôi Nam Tấn Vương thì lịch sử nước ta đã thay đổi !

Chức Tăng thống của Khuông Việt đại sư có lẽ cũng do vua Đinh Tiên-hoàng tôn phong . (Chức Tăng thống ở nước ta, trước thời Pháp-thuộc , thuộc vào quyền tôn phong của vua. (Tăng thống đương nhiên là quốc-sư và vua đương nhiên là đệ tử của Tăng thống))

V) Nhà Đinh có 50 vạn quân (Đại Việt Sử Ký Toàn Thư chép là 1 triệu)

Nhà Đinh có 50 vạn quân .

a) Mặc dù ĐVSKTT chép là 1 triệu :

===== ĐVSKTT :

Giáp Tuất, [Thái Bình] năm thứ 5 [974] , (Tống Khai Bảo năm thứ 7). Muà xuân, tháng hai, quy định về quân mười đạo: mỗi đạo có 10 quân, 1 quân 10 lữ, 1 lữ 10 tốt, 1 tốt 10 ngũ, 1 ngũ 10 người. ====

Từ đoạn văn trên , ta có thể dễ dàng tính quân số của Đinh Tiên Hoàng là 1 triệu người.

b) Trần Trọng Kim trong Việt Nam Sử Lược phê bình :

Họa chăng Tiên-hoàng có được độ 10 vạn người đã là nhiều.

c) Thật ra, Đinh Tiên Hoàng có thể có 1 triệu quân

d) Tuy nhiên, quân số của Đinh Tiên Hoàng có lẽ là 50 vạn

lý do để nói quân số 50 vạn này :

_-1 ngũ là 5 người , đúng hơn 10 người (Đại Việt Sử Ký Toàn Thư định nghĩa ngũ là 10 người) ; trong quân ngũ, 1 ngũ là 5 hay 15, 25, 35 người (bội-số lẻ của 5) thì đúng hơn là 10 người

_-Với ‘ngũ là 5 người’ quân số của Đinh Tiên Hoàng là 50 vạn

Xem

113) Đinh Tiên Hoàng có thể có 1 triệu quân hay không ? Câu trả lời bất ngờ và lý thú : Có thể ! _-ngược lại với lời phê bình của Trần Trọng Kim trong Việt Nam Sử Lược

VI) Đinh Tiên Hoàng có việc làm tàn nhẫn _-thất nhân tâm

===VNSL:

Việc chính trị trong nước thì lúc bấy giờ còn có nhiều người quen thói lúc loạn, không chịu tuân theo luật-lệ. Tiên-hoàng phải dùng oai để trừng-trị những bọn gian-ác: đặt vạc dầu ở trước điện, nuôi hổ báo ở trong vườn, rồi hạ lệnh rằng hễ ai phạm tội thì bỏ vạc dầu hay là cho hổ báo ăn.

Hình-luật uy-nghiêm như thế, thì cũng quá lắm, nhưng nhờ có những hình-luật ấy thì dân trong nước mới dần dần được yên. ===

Lời bàn :

a) ‘còn có nhiều người quen thói lúc loạn’ == >TTK nói rằng nước ta vừa ra khỏi cơn đại loạn

Tức là,

khi diễn tả hình luật Tiên-hoàng, ông đã biện hộ cho vua Đinh

b) ‘Tiên-hoàng phải dùng oai để trừng-trị những bọn gian-ác:’ == > Trần Trọng Kim đã thiên vị vua Đinh, khi gọi người phạm tội là ‘những bọn gian-ác’ ; bởi vì người phạm tội thường là gian, còn ‘ác’ thì không chắc đâu

c) Hình-luật của Đinh Tiên Hoàng thật khủng khiếp, và đây chinh là việc làm tàn nhẫn _-thất nhân tâm, của vua Đinh ! Nước ta là nước Phật-giáo, và do đó, Hình-luật của Đinh Tiên Hoàng thật thất nhân tâm !

d) Hình-luật của Đinh Tiên Hoàng thật khủng khiếp, nhưng các sử gia hiện đại đều không chê bai vua Đinh ! Lý do là vì Trần Trọng Kim đã phê bình rất nhẹ nhàng việc làm này :

===-= Lời phê bình của Trần Trọng Kim (VNSL):

Hình-luật uy-nghiêm như thế, thì cũng quá lắm, nhưng nhờ có những hình-luật ấy thì dân trong nước mới dần dần được yên.===-=

Xem :

148) Trần Trọng Kim phê bình thiên lệch về hình luật của vua Lê Thái Tổ

VII) Nam-việt-vương Liễn giết em là Hạng Lang : Tội lớn

Đinh Tiên-hoàng lập con út là Hạng Lang làm Thái-tử. Con trưởng là Nam-việt-vương Đinh Liễn bèn giết Đinh Hạng Lang.

Nam-việt-vương Đinh Liễn giết em là Đinh Hạng Lang : Tội lớn, hiển nhiên là một tội ác lớn lao !

Sở dĩ tôi phải vạch rõ cái sự thực (tội ác) này là vì các sử gia hiện đại đều không chê bai Đinh Liễn ! Lý do là vì Trần Trọng Kim đã phê bình rất quái đản về việc này và họ , như mọi lần, viết sử theo TTK:

===-= Trần Trọng Kim (VNSL):

Tiên-hoàng bỏ trưởng lập âú, cho đứa con út là Hạng Lang làm Thái-tử. Con trưởng là Nam-việt-vương Liễn đã theo Tiên-hoàng đi trận-mạc từ thủa hàn-vi, nay không được ngôi Thái-tử, lấy sự ấy làm tức-giận bèn khiến người giết Hạng Lang đi. Ấy là gây nên mối loạn ở trong nhà. === =-=

Lời phê bình này rất quái đản vì :

a) không kết tội Nam-việt-vương Đinh Liễn

b) mà tệ hại hơn nữa, qui tội cho Đinh Tiên-hoàng : ‘Ấy là gây nên mối loạn ở trong nhà’

Sự thực là Trần Trọng Kim đã không hề biết tại sao ĐTH phong Đinh Hạng Lang làm Thái-tử , rất có thể là ĐTH có lý về việc này ! Đinh Hạng Lang có thể trở thành vua tốt, nếu không bị giết ! mà giả sử ĐTH sai lầm thì Nam-việt-vương Đinh Liễn giết em để tranh ngôi là tội lớn, hiển nhiên là một tội ác lớn lao !

VIII) Đinh Tiên Hoàng bị hành thích

Vào đầu năm Kỷ Mão (979), Đinh Liễn giết em là Hạng Lang. Tháng 11 năm đó, một viên lại (có sách chép là quan nội thị) là Đỗ Thích, nằm mơ thấy sao rơi vào miệng, tưởng là điềm được làm vua nên đã hành thích cả Đinh Tiên Hoàng và Đinh Liễn. Đinh Tiên Hoàng làm vua được 12 năm, thọ 56 tuổi.

IX) Đinh Phế-đế : Thập đạo tướng quân Lê Hoàn được quân tướng bầu lên làm vua

a) Phế Đế (979-980). Vệ-vương Đinh Toàn (VNSL gọi là Đinh Tuệ) mới có 6 tuổi lên làm vua, quyền-chính ở cả Thập-đạo tướng-quân là Lê Hoàn, gọi là phó vương. Các võ tướng cựu thần bấy giờ là Đinh Điền, Nguyễn Bặc đem đại binh-mã đến đánh, nhưng bị Lê Hoàn đánh bại dễ dàng (Thập đạo tướng quân Lê Hoàn dụng binh như thần !).

Mùa thu năm 980, Lê Hoàn được quân tướng bầu lên làm vua, tức là vua Lê Đại Hành, giáng Đinh Toàn xuống làm Vệ-vương, sử gọi là Phế-đế.

b) Thập đạo tướng quân Lê Hoàn được quân tướng bầu lên làm vua

=-=-=-=-= Đại Việt Sử Ký Toàn Thư :

[ 980 ] Mùa thu,tháng 7, ngày Đinh Mùi, nhà Tống lấy Hầu Nhân Bảo làm Giao châu lục lộ thủy lộ chuyển vận sứ, Lan Lãng đoàn luyện sứ Tôn Toàn Hưng,Bất tác sứ Hác Thủ Tuấn, Yên bi khổ sứ Tràn Khâm Tộ, Tả giám môn tướng quân Thôi Lượng làm Ung Châu Lộ binh mã bộ thư, Ninh Châu thứ sử Lưu Trừng, Quân khi khố phó sứ Giả Thực, Cung phụng quan cáp môn chi hậu Vương Soạn làm Quảng Châu Lộ binh mã đô bộ thư., họp quân cả bốn hướng, hẹn ngày cùng sang xâm lược. Bấy giờ, Lạng Châu nghe tin quân Tống sắp kéo sang, liền làm tờ tâu báo về. Thái hậu sai Lê Hoàn chọn dũng sĩ đi đánh giặc, lấy người ở Nam Sách Giang là Phạm Cư Lượng làm đại tướng quân. Khi [ triều đình ] đang bàn kế hoạch xuất quân, Cự Lượng cùng các tướng quân khác đều mặc áo trận đi thẳng vào Nội phủ, nói với mọi người rằng: " Thưởng người có công, giết kẻ trái lệnh là phép sáng để thi hành việc quân. Nay chúa thượng còn trẻ thơ, chúng ta dẫu hết sức liều chết để chặn giặc ngoài, may có chút công lao, thì có ai biết cho ? Chi bằng trước hãy tôn lâp ông Thập đạo làm Thiên tử, sau đó sẽ xuất quân thì hơn".Quân sĩ nghe vậy đều hô "vạn tuế ".

Thái hậu thấy mọi người vui lòng quy phục bèn sai lấy áo long cổn khoác lên người Lê Hoàn, mời lên ngôi Hoàng đế. Hoàn lên ngôi Hoàng đế, đổi niên hiệu là Thiên Phúc năm đầu [ 980 ], giáng phong vua làm Vệ Vương.

Truy phong cha của vua [ Hoàn ] làm Trường Hưng Vương, mẹ họ Đặng làm Hoàng thái hậu. =-=-=-=-=

Lời bàn :

a) Thập đạo tướng quân Lê Hoàn được quân tướng bầu lên làm vua, chớ không phải làm việc thoán đoạt

b) Thập đạo tướng quân Lê Hoàn được quân tướng bầu lên làm vua, vì :

_-ông được lòng quân dân

_-nhà Đinh có việc làm thất nhân tâm ( như đã nói ở trên : Hình-luật của Đinh Tiên Hoàng thật khủng khiếp, và đây chinh là việc làm tàn nhẫn _-thất nhân tâm, của vua Đinh !)

c) Thập đạo tướng quân Lê Hoàn được quân tướng bầu lên làm vua, điều này chứng tỏ rằng ông không có thông dâm với Dương Thái-hậu ! Các độc giả ngạc nhiên vì lời tuyên bố này của tôi ?

Xin thưa : nếu Thập đạo tướng quân Lê Hoàn tư thông với Dương Thái-hậu thì vị nguyên soái này sẽ bị quân tướng rẻ rúng khinh khi, tất sẽ không hề nghĩ đến việc bầu ông lên làm vua

d) Sau đó, vua Lê Đại Hành lập Dương Thái-hậu làm hoàng hậu (một trong 5 hoàng hậu) ; điều này càng chứng tỏ rằng vua không có thông dâm với Dương Thái-hậu ! Bởi vì , khi người đàn ông khôn ngoan đã quyến rũ được một người đàn bà rồi, thì sẽ không lấy làm vợ, nhất là lập làm hoàng hậu chớ ít đâu !

e) Sử gia nước ta hiện đại đều tin rằng Thập đạo tướng quân Lê Hoàn tư thông với Dương Thái-hậu, vì Trần Trọng Kim đã viết như vậy, tệ hơn nữa, TTK coi đó là sự kiện lịch sử, đã viết việc này như là một sự kiện lịch sử ! Trần Trọng Kim đã rất cẩu thả buông lung khi viết sử.

Vì việc này khá quan trọng nên tôi sẽ có bài viết riêng về nghi án lịch sử này ...

* Lê Anh Chí *.

_____________

Sách tham khảo :

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Sử quan đời Trần và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

Lam Sơn Thực Lục, Nguyễn Trãi viết theo lời kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Bình Ngô Đại Cáo, vua Lê Thái Tổ (Nguyễn Trãi soạn văn) (có thể bị sửa đổi)

Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận, Lê Tung

Việt sử Tiêu án, Ngô Thì Sĩ

Dư Địa Chí, Nguyễn Trãi (bị sửa đổi)

Đại Việt Sử Lựơc, tác giả khuyết danh (thời Trần Phế Đế)