Vua Lê Thái Tổ là ông vua đầu tiên đã phong người nữ làm quan

Vua Lê Thái Tổ là ông vua đầu tiên đã phong người nữ làm quan

Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

I) Trưng nữ Vương là bà vua chẳng phải ông vua

II) Năm 1427, Vua Lê Thái Tổ phong 5 phu nhân của tướng Đinh Lễ làm Tông Cơ

III) Tông Cơ là chức quan gì ?

IV) Triều Vua Lê Thái Tổ có khá nhiều nữ quan

V) Rất có thể chính Vua Lê Thái Tổ phong Nguyễn Thị Lộ làm Lễ nghi Học sĩ

VI) Có nữ quan nhà Lê làm nhất phẩm

__________________________________________

LTHCLC = Lịch triều hiến chương loại chí

ĐVSKTT = Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

NT = Nguyễn Trãi

NTL = Nguyễn Thị Lộ

I) Trưng nữ Vương là bà vua chẳng phải ông vua

Trưng nữ Vương phong nhiều người nữ làm nữ tướng, làm quan.

Nhưng Trưng nữ Vương là bà vua chẳng phải ông vua

Và Vua Lê Thái Tổ quả là ông vua đầu tiên đã phong người nữ làm quan

II) Năm 1427, Vua Lê Thái Tổ phong 5 phu nhân của tướng Đinh Lễ làm Tông Cơ

Năm 1427, tướng Đinh Lễ tử trận vì khinh địch ; Vua Lê Thái Tổ phong 5 phu nhân của tướng Đinh Lễ làm Tông Cơ để đền công tướng Đinh Lễ đã chết vì nước.

III) Tông Cơ là chức quan gì ?

Vua Lê Thái Tổ phong 5 phu nhân của tướng Đinh Lễ làm Tông Cơ , mục đích để các quả phụ có bổng lộc. Tuy nhiên, nếu các vị này không có tài cán gì, thì nhà vua chẳng phong quan, mà có giải pháp khác.

Vậy, câu hỏi nên đặt ra : Tông Cơ là chức quan gì ?

Lịch triều hiến chương loại chí không có nói đến Tông Cơ, nhưng có đề cập đến Tôn Nhân: Tôn Nhân là Tông Nhân (LTHCLC vì kiêng húy nên gọi là Tôn Nhân) và Tông Cơ là Tông Nhân nhưng là đàn bà

Chức Tông Nhân có từ đời Trần, phong cho người thân tộc của vua và giữ việc soạn chép gia phả nhà vua.

Vậy, Tông Cơ giữ việc soạn chép gia phả nhà vua ; vì Đinh Lễ là cháu gọi vua bằng cậu, nên5 phu nhân của tướng Đinh Lễ là cháu dâu của vua, được xem là người thân tộc của vua.

IV) Triều Vua Lê Thái Tổ có khá nhiều nữ quan

==== ĐVSKTT :

Giáp Dần, Thiệu Bình năm thứ 1 [1434]

Ngày 15, mở hội Vu Lan , tha cho 50 tên tù tội nhẹ, ban cho các sư tụng kinh 220 quan tiền.

Tháng 8, . . .Ra lệnh chỉ cho các tướng hiệu, quân nhân, nữ nhân, nội nhân giữ các cửa hoàng thành và cung cấm rằng:

Từ nay về sau, nếu có cung nhân ở các điện và đại thần, tổng quản, hành khiển cùng bọn nữ quan vào chầu, khi đến cửa cấm thì người coi cửa phải chuyển tâu trước, đợi có sắc chỉ mới được vào. Đàn bà không có phẩm tước đều không được cho vào. Nội nhân, nữ quan, nô tỳ ở các điện nếu không có việc gì, không được lui tới các điện khác. Nếu người canh cửa không cẩn thận, lấy tình riêng dung túng cho vào bậy, cùng là người nào mang các thứ đồ sắt từ một cái kim trở lên vào trong cung cấm mà không chuyển tâu trước thì phải chiếu luật trị tội.

Tháng 9, ngày mồng 4 . . . ===

Đoạn trên có nói đến nữ quan, là những nữ quan từ triều Vua Lê Thái Tổ , bởi vì :

_thời điểm của đoạn sử trên là một năm sau khi Vua Lê Thái Tổ băng hà

_trong một năm đó, sử không hề nói đến việc bổ dụng thêm nữ quan.

_vả lại, Vua Lê Thái Tông lên ngôi mới 11 tuổi, tất không chú ý gì lắm đến việc bổ dụng nữ quan, nhất là trong thời gian cư tang này

Vua Lê Thái Tổ có khá nhiều nữ quan, do đó đoạn sử trên phải đề cập đến nữ quan, khi ban hành luật kiểm soát các quan vào chầu.

V) Rất có thể chính Vua Lê Thái Tổ phong Nguyễn Thị Lộ làm Lễ nghi Học sĩ

Trong vụ án NT, những người binh vực Nguyễn Trãi và Nguyễn Thị Lộ , thời nay, đưa ra rất nhiều giả thuyết , hầu hết đều không chính xác. Duy có một giả thuyết có vẻ có lý ; đó là : chính Vua Lê Thái Tổ phong Nguyễn Thị Lộ làm Lễ nghi Học sĩ.

Rất có thể chính Vua Lê Thái Tổ phong Nguyễn Thị Lộ làm Lễ nghi Học sĩ. Có nhiều lý do ; ở đây đưa ra một :

_trước khi phong Nguyễn Thị Lộ làm Lễ nghi Học sĩ, nhà vua phải biết đến bà NTL, làm sao Thái Tông có thể biết mặt , biết tài NTL để phong ?

_trong khi Vua Lê Thái Tổ có thể biết mặt , biết tài NTL, thì dễ thôi : NT là bề tôi thân tín của vua từ năm 1423, làm Nhập nội Hành khiển (Nhập nội Hành khiển là tri kỷ của vua), lại cùng thế hệ với vua. NT vào chầu riêng vua rất thường, sau khi nói quân quốc đại sự, tất có lúc cùng vua ‘tán gẩu’, và ngày nào đó, NT vui vẻ khoe tài người thiếp của mình.

Do đó,

Rất có thể chính Vua Lê Thái Tổ phong Nguyễn Thị Lộ làm Lễ nghi Học sĩ

giả thuyế này hợp lý, rất hay, đánh bạt được lời vu khống ‘đam mê tửu sắc’ của nhà Mạc về minh quân Lê Thái Tông

VI) Có nữ quan nhà Lê làm nhất phẩm

Vua Lê Thái Tổ đặt ra chế độ nữ quan. Nhớ cho rằng đây là chức quan chốn triều đình, chớ chẳng phải ở nơi cung cấm. Các vua Lê sau vẫn tiếp tục chế độ nữ quan

Đến đời Vua Lê Thánh Tông . . .

=== ĐVSKTT :

[Hồng Đức] năm thứ 8 (1477)

. . . Định lệ phong tặng. Hoàng thái hậu phong 3 đời; Hoàng hậu, Tam phi phong 2 đời; Cửu tần , Lục chức , Nữ quan , nhất phẩm chỉ được phong 1 đời. Người được truy phong thì chỉ được gia phong danh hiệu quan tước, chỉ được một mình mà thôi, không có lương chức vụ và lệ tập ấm. Quan viên ngày thường làm việc mà bị tai nạn cũng được phong tặng. Các quan văn võ được sắc chỉ ban phong cho mệnh phụ, Lại bộ làm bản tâu lên, khi được sắc chỉ thì kê rõ tước hiệu, chức phẩm tâu lên, giao cho Tư lễ giám chiếu lệ thi hành. Định lệ cấp ruộng cho các quan viên.

Mậu Tuất, [Hồng Đức] năm thứ 9 (1478). . . ===

Đọan trên cho thấy rằng : Có nữ quan nhà Lê làm đến nhất phẩm

* Lê Anh Chí *.

_____________

Tham khảo

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Sử quan đời Trần và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

Lam Sơn Thực Lục, Nguyễn Trãi viết theo lời kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi)

Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận, Lê Tung

Việt sử Tiêu án, Ngô Thì Sĩ

Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục, sử quan triều Nguyễn