Vua Lê Thái Tổ là vị vua đầu tiên đã mở kỳ thi võ ở nước ta _-Lần đầu tiên, anh hùng nơi thảo dã có thể ứng thi lập nghiệp

Vua Lê Thái Tổ là vị vua đầu tiên đã mở kỳ thi võ ở nước ta _-Lần đầu tiên, anh hùng nơi thảo dã có thể ứng thi lập nghiệp, hi vọng làm nguyên soái, tể tướng

Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

I) Vua Lê Thái Tổ mở kỳ thi võ đầu tiên ở nước ta, năm 1429

II) Ba năm trước, năm 1426, đã có kỳ thi võ ?

III) Tuyển lựa quân tướng

IV) Năm 1427, có kỳ thi trong quân ngũ, cấp văn bằng

V) Tại sao nhà Trần không có mở kỳ thi võ

VI) Điều đáng ngạc nhiên là nhà Lý không có mở kỳ thi võ

VII) Các vua anh hùng Tiền Ngô Vương, Đinh Tiên Hoàng, Lê Đại Hành cũng không có mở kỳ thi võ

VIII) Tiếp tục truyền thống nhà Lê, Quang Trung nhà Tây Sơn có mở kỳ thi võ

IX) Nhà Nguyễn trọng văn khinh võ . . .

X) Vua Lê Thái Tổ mở kỳ thi võ, đây là một bằng chứng rằng vua ta không hề đa nghi, không hề úy kỵ võ tướng

__________________________________________

I) Vua Lê Thái Tổ mở kỳ thi võ đầu tiên ở nước ta, năm 1429

Tôi đã có dịp nói rằng Vua Lê Thái Tổ tuyển dụng và huấn luyện 90 đại tướng tài ba. Những vị này cứu nước, giữ nước suốt 55 năm, trải 4 triều vua. Đây là trường hợp hãn hữu, độc nhất vô nhị trong lịch sử thế giới.

Nói đến (vào khoảng) 90 đại tướng, là tính đến năm 1428.

Trong triều đã tràn ngập nhân tài, nhưng vua ta không ngừng ở đó, ngài vẫn tiếp tục tuyển dụng nhân tài văn võ.

Vua Lê Thái Tổ mở kỳ thi võ đầu tiên ở nước ta, năm 1429. Đó là kỳ thi Minh Kinh ; văn thì thi Minh Kinh văn, võ thì thi Minh Kinh võ.

Vua Lê Thái Tổ _và các vua Lê sau đó_ trọng võ hơn văn. Nhưng các sử gia thì trọng văn khinh võ nên không có ghi lại tên tuổi những người đỗ kỳ thi Minh Kinh võ này. (Cũng có thể Ngô Sĩ Liên , do lòng kính trọng Vua Lê Thái Tổ có ghi, nhưng đã bị nhà Mạc đục bỏ).

Vua Lê Thái Tổ mở kỳ thi võ lần thứ hai vào lúc nào ?. Có thể cùng lúc với kỳ thi văn Hoành Từ, mấy năm sau.

Triều Vua Lê Thái Tổ đánh dấu bước ngoặc lớn trong lịch sử nước ta: lần đầu tiên, anh hùng nơi thảo dã có thể ứng thi lập nghiệp, hi vọng làm nguyên soái, tể tướng

Các kỳ thi võ vẫn tiếp tục suốt triều Lê, kể cả dưới triều Lê-Trịnh.

II) Ba năm trước, năm 1426, đã có kỳ thi võ ?

Vì Vua Lê Thái Tổ mở kỳ thi võ đầu tiên ở nước ta, năm 1429, cùng lúc với Minh Kinh văn ( văn thì thi Minh Kinh văn, võ thì thi Minh Kinh võ), nên tôi đặt câu hỏi :

Ba năm trước, năm 1426, đã có kỳ thi võ ?

( vì năm 1426, đã có kỳ thi văn)

Đúng luật thì Vua Lê Thái Tổ cho thi võ cùng lúc với kỳ thi văn, trừ phi tình thế không cho phép (Vua Lê Thái Tổ trọng võ hơn văn)

III) Tuyển lựa quân tướng

Từ năm 1420, Vua Lê Thái Tổ có cơ hội mộ binh, luyện binh. Và từ đó, Vua Lê Thái Tổ tuyển lựa quân tướng trong binh lính mới vừa được mộ _bằng những kỳ thi thử, để bổ dụng vào những chức vụ thích hợp.

IV) Năm 1427, có kỳ thi trong quân ngũ, cấp văn bằng

==== ĐVSKTT :

Năm 1427 . . .Hạ lệnh cho ba quân, người nào có thể liều mình vì nước, tinh thông võ nghệ, khỏe mạnh dũng cảm, không kể sống chết, đều được cấp văn bằng và tuyển vào làm thị vệ ở nội phủ.====

Năm 1427, có kỳ thi trong quân ngũ, có cấp văn bằng. Việc cấp văn bằng làm cho kỳ thi trở thành kỳ thi chánh thức, quan trọng và người đậu trở thành có danh chức, có sắc phong !

Vua Lê Thái Tổ thường hay khuyến khích quần thần bằng danh chức .

V) Tại sao nhà Trần không có mở kỳ thi võ

Nhà Trần theo chế độ phong kiến, đại phong cho họ hàng (họ Trần).

Tôn thất nhà Trần được phong vương, giữ hết các chức vị lớn trong triều, có ấp phong , có quân đội riêng. võ sĩ nhân gian của Đại Việt thời đó chỉ làm thủ hạ cho các vương họ Trần mà thôi.

Nhà Trần không có mở kỳ thi võ, vì e ngại những tiến sĩ võ có thể dòm ngó các chức vị lớn, rồi thoán đoạt ngôi vua Trần.

VI) Điều đáng ngạc nhiên là nhà Lý không có mở kỳ thi võ

Điều đáng ngạc nhiên là nhà Lý

_đánh Tống bình Chiêm, có võ công lỗi lạc

_vậy mà không có mở kỳ thi võ

Câu hỏi nên đặt ra : nhà Lý tuyển dụng nhân tài võ học bằng cách nào ???

Ta có thể đoán rằng nhà Lý tuyển dụng nhân tài võ tướng bằng :

_ cách tiến cử : đại thần võ tướng tiến cử nhân tài

_ cách tuyển binh : võ sĩ nhân gian của Đại Việt muốn làm tướng mà không người tiến cử, thì phải đi lính, với hi vọng dần dần lên chức

VII) Các vua anh hùng Tiền Ngô Vương, Đinh Tiên Hoàng, Lê Đại Hành cũng không có mở kỳ thi võ

Các vua anh hùngsáng nghiệp, xuất thân là võ tướng: Tiền Ngô Vương, Đinh Tiên Hoàng, Lê Đại Hành cũng không có mở kỳ thi võ.

Thật là lạ !

Xem thế, Vua Lê Thái Tổ

_trọng dụng nhân tài hơn các vua tiền bối này

_có phương lược trị nước sâu xa, rộng lớn hơn

_không úy kỵ, không nghi ngờ võ tướng

VIII) Tiếp tục truyền thống nhà Lê, Quang Trung nhà Tây Sơn có mở kỳ thi võ

Quang Trung nhà Tây Sơn có mở kỳ thi võ.

Một khi nhà Lê trong 360 năm có đều đặn những kỳ thi võ, thì chánh sách tuyển nhân tài này của Quang Trung có thể xem là tiếp tục truyền thống nhà Lê

IX) Nhà Nguyễn trọng văn khinh võ . . .

Gia Long nghi kỵ võ tướng công thần, cho nên Nhà Nguyễn trọng văn khinh võ . . .

Đây là chánh sách của Tống Thái Tổ Triệu Khuôn Dẫn bên Tàu.

Triệu Khuôn Dẫn được các võ tướng tôn lên ngôi, nhân vì con của Chu Thế Tông (Sài Vinh) còn nhỏ tuổi ; chính vì vậy, Triệu Khuôn Dẫn nghi ngờ các võ tướng (cũng là em kết nghĩa của Triệu Khuôn Dẫn) , ông bèn dùng kế của Triệu Phổ, khuyến khích văn học, bỏ bê võ học.

( Nhưng Triệu Khuôn Dẫn không giết hại những người em kết nghĩa, ‘chỉ’ giải binh quyền của họ và hứa cùng họ kết thông gia, vui hưởng thái bình đời đời)

Nhà Nguyễn trọng văn khinh võ, cho nên mặc dù tự cho là nối nghiệp nhà Lê, chỉ mở những kỳ thi tuyển võ cử. Mãi đến khi quân Pháp xâm lăng, mới mở kỳ thi tiến-sĩ võ.

X) Vua Lê Thái Tổ mở kỳ thi võ, đây là một bằng chứng rằng vua ta không hề đa nghi, không hề úy kỵ võ tướng

Nhắc lại rằng: trong cuộc khởi nghĩa, Vua Lê Thái Tổ đã tuyển dụng và huấn luyện 90 đại tướng tài ba (tính đến năm 1428). Những vị này cứu nước, giữ nước suốt 55 năm, trải 4 triều vua. Trong triều đã tràn ngập nhân tài, nhưng vua ta không ngừng ở đó, ngài vẫn tiếp tục tuyển dụng nhân tài văn võ.

Vua Lê Thái Tổ mở kỳ thi võ, tuyển dụng thêm nhân tài võ tướng ; đây là một bằng chứng rằng vua ta không hề đa nghi, không hề úy kỵ võ tướng

Chỉ cần so sánh với chánh sách của Tống Thái Tổ Triệu Khuôn Dẫn bên Tàu : vì nghi kỵ võ tướng công thần, Triệu Khuôn Dẫn giải binh quyền của họ , khuyến khích văn học, trọng văn khinh võ . . .

(Hậu quả là nhà Tống binh lực yếu ớt, bị người Mãn Châu (nhà Kim) chiếm hết phân nửa nước Tàu ; sau đó bị Mông Cổ nuốt trọn !

Điều buồn cười là Triệu Khuôn Dẫn xuất thân là võ tướng !)

* Lê Anh Chí *.

_____________

Sách tham khảo

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Sử quan đời Trần và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

Lam Sơn Thực Lục, Nguyễn Trãi viết theo lời kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi)

Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận, Lê Tung

Việt sử Tiêu án, Ngô Thì Sĩ

Đại Việt Sử Lựơc, tác giả khuyết danh (thời Trần Phế Đế)

Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục, sử quan triều Nguyễn