Nghĩa sĩ Lê Lai và các tướng của Vua
Lê Thái Tổ cũng có tên là Lê Lai
Lê Anh Chí
__________________________________________
Dàn Bài :
Dẫn nhập : Đại Việt
Sử Kư Toàn Thư là
quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê
I) Nghĩa sĩ Lê Lai , sự truy
tặng chức tước cho ông và lời thề cất
trong ḥm vàng
1)
Nghĩa sĩ Lê Lai
2) Núi Bù Rinh, nơi
liều ḿnh cứu chúa
3)
Cướp thi hài
4) Truy
phong Nghĩa sĩ Lê Lai Thiếu Úy, 10 chữ công thần, tước Huyện
Thượng hầu
5)
Truy phong thái úy
6)
Lời thề cất vào ḥm
vàng
7) Truy
tặng Trung Túc vương bởi Thánh Tông
II) Ḍng dơi Nghĩa sĩ Lê Lai
được đặc biệt trọng đăi
1) Vua
Lê Thái Tổ nuôi con của Nghĩa sĩ Lê Lai như con
ruột .
2) ông
Lê Lâm
3) Ḍng
dơi Nghĩa sĩ Lê Lai được đặc biệt
trọng đăi.
4) ông
Lê Niệm
III) Đại tư đồ
Nguyễn Thận (bạn thân của Vua Lê Thái Tổ)
cũng có tên là Lê Lai
1)
Người bạn thân của Vua Lê Thái Tổ
2)
Mười năm chiến đấu
3)
Triều vua Lê Thái Tổ
và Lê Thái
Tông
4)
Tướng Quốc triều vua Lê Nhân Tông
5)
Chức tước truy tặng
(
C̣n Tiếp )
__________________________________________
LL = Nghĩa sĩ Lê Lai
LSTL = Lam Sơn Thực Lục
ĐVSKTT = Đại Việt Sử Kư
Toàn Thư
Dẫn nhập : Đại Việt
Sử Kư Toàn Thư là
quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải
của nhà Lê
Cuốn Đại Việt Sử Kư
Toàn Thư, hiện đang lưu hành, là quốc sử
của nhà Trịnh, chẳng phải của nhà Lê
Xem bài
Đại Việt Sử Kư Toàn Thư là
quốc sử của nhà Trịnh, chẳng phải của
nhà Lê
Sử gia thời nay và triều
Nguyễn tưởng lầm rằng Đại Việt
Sử Kư Toàn Thư là
quốc sử của nhà Lê , do đó tin lời vu khống
‘đa nghi hiếu sát’ của ĐVSKTT về Vua Lê Thái
Tổ và nhiều điều sai trái khác.
I) Nghĩa sĩ Lê Lai , sự truy
tặng chức tước cho ông và lời thề cất
trong ḥm vàng
1) Nghĩa sĩ Lê Lai
Nghĩa sĩ Lê Lai th́ chắc không
cần phải giới thiệu : ông là người
tự nguyện mặc áo hoàng bào, để giặc
bắt, chịu chết thay vua.
Đó là v́ Vua Lê Thái Tổ khởi
nghiệp chỉ với mấy trăm quân, mà giặc Minh
đem 5 vạn quân đến đánh ; dù vua có mưu
mẹo mai phục thần kỳ, nhưng mỗi lần
phục kích thắng xong là phải lẩn trốn và không
thể tránh khỏi có lúc bị giặc vây khốn
Ông Lê Lai người thôn Dựng Tú, là
nhân vật có tiếng tăm, có thể nói Ông là phụ
đạo ở vùng này.
2) Núi Bù Rinh,
nơi liều ḿnh cứu chúa
Theo Trang Nhà http://www.thanhhoa.gov.vn :
=== Lang chánh có địa h́nh đa dạng và phức tạp với độ cao tăng dần từ 400-500 mở phía đông lên 700-900m ở phía tây. Đỉnh cao nhất là núi Bù Rinh
1.291m (Nơi Lê Lợi bị bao vây và
Lê Lai đă liều ḿnh cứu chúa)===
3) Cướp thi hài
Sau khi Ông Lê Lai bị giết, vua Lê Thái
Tổ sai người cướp thi hài , đem về chôn
ở Lam Sơn
4)Truy phong Nghĩa sĩ Lê Lai Thiếu Úy,
10 chữ công thần, tước Huyện
Thượng hầu
Sau khi lên ngôi, năm đầu đời Thuận Thiên (1428), vua Lê Thái Tổ truy
phong Nghĩa sĩ Lê Lai làm công
thần đệ nhất, tặng Suy Trung Đồng Đức Hiệp Mưu Bảo Chính Lũng Nhai Công Thần,
Thiếu Úy, thụy Toàn Nghĩa
, tước Huyện Thượng hầu..
5) Truy phong thái úy
Năm sau, Vua
lại truy phong thái úy
cho Nghĩa sĩ Lê Lai.
6) Lời
thề cất vào ḥm vàng
Năm Thuận Thiên
thứ hai (1429), tháng chạp, vua sai Nguyễn
Trăi chép hai đạo văn
ước thệ và lời thề chung về Lê Lai cất vào ḥm
vàng.
Lời thề cất trong ḥm vàng
của vua Lê Thái Tổ có nội dung rất là bó
buộc : vua ta thề rằng nếu các vua Lê sau này
không trọng dụng ḍng dơi của ông Lê Lai th́ cơ
nghiệp nhà Lê sẽ sụp đổ.
Đây là lời thề rất chân
thành của vị đại anh hùng chung thủy, rất
chân thành v́ bó buộc vô cùng, Vua Lê Thái Tổ đă bắt con
cháu của ḿnh phải biết ơn nghĩa sĩ Lê Lai.
Lời thề rất nguy hiểm, v́ chỉ cần một
ông vua Lê không trọng dụng ḍng dơi của ông Lê Lai th́
cơ nghiệp nhà Lê sẽ sụp đổ. H́nh như Vua
Lê Thái Tổ cho rằng nếu sự việc xảy ra
như vậy, th́ cũng đúng thôi. Tức là, Vua Lê Thái
Tổ nghĩ rằng nếu có một vua Lê sau này không
trọng dụng ḍng dơi của ông Lê Lai, th́ nhà Lê sụp
đổ là phải !
Xem bài
7) Truy tặng Trung Túc vương
bởi Thánh Tông
Đầu niên hiệu Hồng
Đức (1470), Vua Lê Thánh Tông truy tặng ông Lê Lai
tước Diên Phúc hầu. Đến năm Hồng
Đức thứ 15 (1484) truy tặng là Phúc Quốc Công,
về sau truy phong là Trung Túc vương .
II) Ḍng dơi Nghĩa sĩ Lê Lai
được đặc biệt trọng đăi
1) Vua Lê Thái Tổ nuôi con của
Nghĩa sĩ Lê Lai như con ruột .
Hai người con đầu là Lê
Lư và Lê Lộ đều tham gia khởi nghĩa Lam
Sơn và hy sinh trong chiến tranh, đều
được phong tặng đến tước Công.
Con trai út là Lê Lâm cũng tham gia khởi
nghĩa Lam Sơn và c̣n sống, năm 1428.
2) ông Lê Lâm
Luận công xét thưởng, ông Lê Lâm
đượclàm Suy trung Đồng đức Hiệp
mưu Bảo chính công thần. có danh chức Trung
Lương Đại Phu, Câu kiềm vệ tướng
quân, tước Đại Trí tự.
Năm Thuận Thiên thứ ba (1430) ông
Lê Lâm làm tướng tiên phong đi đánh Ai Lao, truy kích
giặc và bị trúng tên độc mà thác, được
tặng Thiếu úy Trung quốc công, thụy là Uy Vũ.
3) Ḍng dơi Nghĩa sĩ Lê Lai
được đặc biệt trọng đăi.
Không những suốt 100 năm
đầu mà cả dưới thời Lê Trung Hưng, ḍng
dơi Nghĩa sĩ Lê Lai được đặc biệt
trọng đăi.
Những năm Vĩnh Thọ thứ
8 (1661), năm Cảnh Trị thứ nhất 1710, số
ruộng tế cấp cho công thần bị giảm đi,
trong khi đó th́ ruộng nhà nước cấp cho việc
tế tự công thần Lê Lai vẫn được
giữ nguyên.
Ḍng dơi Nghĩa sĩ Lê Lai
được đặc biệt trọng đăi hiển
nhiên đó là v́ lời thề cất trong ḥm vàng của vua
Lê Thái Tổ
Suốt 360 năm triều Lê, Ḍng dơi
ông Lê Lai được vinh hiển và cũng đều là
những trung thần. Nhưng người nổi bật
nhất là ông Lê Niệm.
4) ông Lê Niệm
Lê Niệm, cháu nội LL, là con trai Lê
Lâm được tập ấm làm quan, chức Cận
thị cục chánh chưởng năm 1439 dưới
triều Lê Thái Tông.
Năm 1447, được thăng
chức An Bang trấn Tuyên Úy đại sứ.
Năm 1460 Lê Niệm cùng các đại
thần khác dẹp loạn Lê Nghi Dân, lập vua Lê Thánh Tông
lên ngôi. Ông được phong Suy trung Bảo chính công
thần Tân An trấn phủ quân thượng tướng
quân, Sùng tiến nhập nội tư mă, tham dự
triều chính, tước Đ́nh thượng hầu.
Ông dần dần lên chức Thái phó,
tước Tĩnh Quốc Công , làm phó tướng cho Thái
sư Đinh Liệt đi đánh Chiêm Thành.
Ông cuối cùng làm B́nh Chương Quân
Quốc Trọng Sự, tức Tướng Quốc
Ông Lê Niệm văn vơ toàn tài. Ông làm
Đề điệu khoa thi Quư Mùi (1463), từng họa
thơ với các văn quan như Hoàng Nhân Thiêm, Đào
Tuấn, Thân Nhân Trung, Đỗ Nhuận, Quách Đ́nh
Bảo, Vũ Kiệt, Ngô Sĩ Liên
Ông Lê Niệm có 25 người con, trong
đó có 15 người con trai th́ 3 người
được phong tước Hầu, hai người
tước Bá, hai người Tả đô đốc,
một người làm Thượng thư. Trong 10
người con gái của Ông th́ một người là hoàng
hậu, một là phi tần.
III) Đại tư đồ
Nguyễn Thận (bạn thân của Vua Lê Thái Tổ)
cũng có tên là Lê Lai
1) Người bạn thân của Vua Lê
Thái Tổ
Sử sách của nước ta có chép
rằng Vua Lê Thái Tổ có một người bạn thân
thiết ( LSTL gọi là bạn ‘keo sơn’) đó là ông
Nguyễn Thận. Nguyễn Thận là người sách
Mục Sơn thuộc xă Xuân Lâm huyện Cổ Lôi, cũng
có tên Lê Lai.
Ông là phụ đạo ở Mục
Sơn, thường gọi là đạo Mục. Chính ông là
người chài được thanh sắt, để
ở xó nhà ; Vua Lê Thái Tổ đến chơi, thấy
thanh sắt, xin về, mài một chút, thấy có chữ
‘‘Thuận Thiên’’ và ‘‘Lợi’’ ; sau lại t́m
được vỏ và chuôi kiếm, lắp vào thành
một thanh bảo kiếm.
2) Mười năm chiến
đấu
Nguyễn Thận có dự hội
thề Lũng Nhai. Ông lo việc tiếp vận
lương thảo và chiêu mộ hào kiệt ; do đó,
trong năm năm đầu khởi nghĩa, Ông không có
những thành tích công trận lớn.
3) Triều vua Lê Thái
Tổ và Lê Thái Tông
Năm Thuận Thiên thứ nhất (1428), xếp hạng những người có công lao theo
vua từ hồi đầu khởi
nghĩa , Nguyễn Thận
được xếp
hàng thứ hai, phong là Trung Lượng đại phu, tước Đại Trí tự.
Sau đó khoảng một tháng ông được phong Á hầu.
Đến
đời vua Lê Thái Tông,
ông được phong là Nhập nội Thiếu úy.
Năm 1437, ông làm
Tư mă.
4) Tướng Quốc triều vua Lê Nhân Tông
Đời
vua Lê Nhân
Tông, vào đầu niên hiệu Thái Ḥa
(khoảng 1443-1444), ông
được thăng
chức Nhập nội kiểm hiệu tư đồ B́nh
Chương Quân Quốc Trọng Sự, tức là Tư
đồ và Tướng Quốc
(Tư đồ ,
một chức Tam Tư, là chức gia phong cho trọng
chức đại thần
B́nh Chương Quân Quốc Trọng
Sự là Tướng Quốc)
Vào khoảng 1447-1448, gia
phong Đại Tư đồ.
Năm Mậu Th́n
(1448), vua Lê Nhân Tông xa
giá về Tây kinh (tức
Lam Kinh), Đại
Tư đồ Nguyễn
Thận cùng Đô áp nha
Đỗ Bí
được ở
lại làm chức Lưu thủ Kinh sư.
5) Chức tước truy tặng
Theo Trang
Nhà http://www.baothanhhoa.com.vn , tháng 7-1448, Nguyễn Thận mất, truy tặng là B́nh chương quân quốc trọng sự, tước Huyện thượng hầu, ban thụy là Trung tiết.
Năm Hồng Đức thứ 15 (1481),
Nguyễn Thận
được tặng
là Thái phó Hoằng quận công.
Chú Thích :
1) Đầu
đời vua Lê Nhân Tông,
có ba Tướng Quốc:
_Trịnh Khả
_Lê Thụ
_Đại tư đồ Nguyễn
Thận
Theo thông lệ, triều đ́nh nhà Lê
thường có ba Tướng Quốc. Lệ này đă có
từ thời Vua Lê
Thái Tổ
(Tướng
Quốc của Vua Lê Thái Tổ
là:
_Lưu Nhân Chú (nguyên soái và tể
tướng)
_Phạm Vấn và Lê Sát (tể
tướng và phó tể tướng )
2) Chức tước truy tặng
_Chức truy tặng là B́nh chương quân quốc trọng sự :v́ ông đă
là B́nh chương quân quốc trọng sự, nên chẳng được thăng cấp, dễ hiểu thôi, v́ đây là chức cao nhất (Tướng Quốc)
_Tước
Huyện thượng
hầu, tước
Hầu cao nhất vào năm
1428, trong khi ông vốn là Á Hầu : ông được truy tặng lên mấy cấp Hầu tước.
*
*
* Lê Anh Chí *.
_____________
Sách tham khảo
Đại
Việt Sử Kư Toàn Thư, Sử quan đời Trần
và Lê Trịnh
Đại
Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn
Lam
Sơn Thực Lục, Nguyễn Trăi viết theo lời
kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi)
Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương
Mục, sử quan triều Nguyễn
Hoàng
Lê nhất thống chí , Ngô gia văn phái
Lịch
triều hiến chương loại chí, Phan Huy Chú
Việt
Nam Sử Lược, Trần Trọng Kim
Các nhà
khoa bảng Việt nam, Ngô Đức Thọ (chủ biên),
Nguyễn Thúy Nga, Nguyễn Hữu Mùi
Việt
Nam Văn Học Sử Yếu, Dương Quảng Hàm
Nguyễn
Trăi Toàn Tập, Mai Quốc Liên, Nguyễn Quảng Tuân, Nguyễn
Khuê, Kiều Thu Hoạch
Đinh tộc
ngọc phả
Trang Nhà
http://www.baothanhhoa.com.vn
Trang Nhà http://www.thanhhoa.gov.vn
Trang
Nhà http://www.thivien.net/
Đông Châu Liệt Quốc
Hán Sở
Tranh Hùng
Sử
Kư , Tư Mă Thiên
Tam
Quốc Chí Diễn Nghĩa, La Quán Trung, dịch giả
Tử Vi Lang
Tôn
Tử Binh Pháp, Tôn Tử
Ngô
Tử Binh Pháp, Ngô Khởi
Thái
Công Binh Pháp
*
*
TrangNhà LêAnhChí www.LeAnhChi.com
--------------------------------------------------
* Trang Chính
* Việt
Sử, Văn Học *
Thơ *
-----------------------------------------------------------
* Mục Lục * Bài
mới LêAnhChí * Bài mới Kiến Tánh *
-----------------------------------------------------------
* Nối kết Phật Pháp * Lê
Gia * Nối kết
Văn Học * Bài Xưa *
------------------------------------------------------------------